АРАЛДЫҢ КЕПКЕН БӨЛІГІНЕН 2008 ЖЫЛДЫҢ 28...29 СӘУІРІНДЕ БОЛҒАН ШАҢДЫ ДАУЫЛДАҒЫ АЛЕВРИТТІ АЭРОЗОЛДЫҢ ШЫҒУ САЛМАҒЫ
Кілт сөздер:
АРАЛ, СУХОЕ ДНО, АЛЕВРИТЫ, РАЗМЕР, ЧАСТИЦА, ПЫЛЬНАЯ БУРЯ, КОСМОС, МОДЕЛЬ, МАССА, РАСХОД, ВЫНОСАңдатпа
Алдында жарияланған, ИСЗ мәліметтерін қарастыра отырып қысым алаңын, жел жылдамдығы және динамикалық жылдамдығын есептеу WRF мезомасштабты гидродинамикалық моделі арқылы шаңды дауыл кезінде тасымалданатын бөлшектер салмағын есептеу әдістемесі бойынша 2008 жылдың 28...29 сәуінде болған күшті дауылда Үлкен Аралдың кепкен бөлігінің түбінен шыққан алевритті және тұзды бөлшектер салмағы бағаланған. Априори мөлшерімен алевритті бөлшектер үлестірілімі логарифмді функцияның орташа геометриалық өлшемімен берілген:есептеудің бірінші нұсқасы бойынша – = 50 мкм, = 0,23 және екіншісі үшін = 35 мкм, = 0,27 мкм. Әртүрлі жел жылдамдығы кезіндегі бөлшектер салмағының қатты ағымының тік кескіндері есептелген. Дауыл сыртына шығарылған сәйкес мөлшердегі бөлшектер үшін аэрозоль салмағы 2,6 және 5,4 млн. т жетті.
References
Бродская Н.Г. Осадкообразование в озерах засушливой зоны СССР. Аральское озеро-море // Образование осадков в современных водоемах – М.: Изд-во АН СССР. – 1954. – С. 237-282
Каипов И.В., Семенов О.Е., Чередниченко А.В., Шапов А.П. Оценка выноса массы алевритовых частиц с осушенного дна Большого Арала с использованием данных дистанционного спутникового зондирования и мезомасштабной гидродинамической модели // Гидрометеорология и экология. – 2012. – № 1. – С. 7-40.
Каипов И.В., Семенов О.Е., Шапов А.П. Песчано-солевые бури в При-аралье // Гидрометеорологические проблемы Приаралья. / Под ред. Г.Н. Чичасова. – Л.: Гидрометеоиздат, 1990. – 276 с.
Кравцова В.И. Деградация Арала и прилегающих территорий: особые явления, наблюдаемые по космическим снимкам / Экстремальные гид-рологические события в Арало-Каспийском регионе. // Тр. Междуна-родной науч. конференции, Москва 19 – 20 октября 2006. – С. 55 – 60.
Семенов О.Е., Шапов А.П. Геоморфологические условия развития де-фляционных процессов и дисперсный состав песков Восточного Приа-ралья // Гидрометеорология и экология. – 1995. – № 4 – С. 76 – 98.
Семенов О.Е. Введение в экспериментальную метеорологию и клима-тологию песчаных бурь. – Алматы: ИП «Волкова Н.А.» – 2011.– 580 с.
Семенов О.Е. Моделирование переноса тяжелой быстро оседающей примеси воздушным потоком при бурях // Гидрометеорология и эколо-гия. – 2006. – № 3 – С. 5 – 35.
Вагеnblаtt G.I., Golitsyn G.S. Lоса1 structuге of Маtyгe Dust Storms // J. of the Atmospheric Sciences. – 1974. – Vol. 31. – № 7. – Р. 1917-1933.
Chakrit Chotamonsak, Eric P. Salathé Jr, Jiemjai Kreasuwan, Somporn Chantara, Kingkeo Siriwitayakorn. Projected climate change over Southeast Asia simulated using a WRF regional climate model. // Atmospheric Science Letters. – 2011. – vol. 12. – Issue 2, April/June. – P. 213-219.
Draxler, R.R. Forecasting dust storms using HYSPLIT. / The Sino – US Workshop on Dust Storms and Their Effects on Human Health – November 25 – 26, Raleigh, North Carolina, 2002.
Hai Bian, Xuexi Tie,, Junji Cao, Zhuming Ying, Suqin Han, Yong Xue. Analysis of a Severe Dust Storm Event over China: Application of the WRF-Dust Model // Aerosol and Air Quality Research. – 2011. – Vol. 11. – P. 419-428.
Kandler K., Schütz L., Deutscher C., Ebert M., Hofmann H., Jäckel S., Jaenicke R., Knippertz P., Lieke K., Massling A., Petzold A., Schladitz A.. Size distribution, mass concentration, chemical and mineralogical composition and derived optical parameters of the boundary layer aerosol at Tinfou, Morocco, during SAMUM 2006 / J. Tellus, Series B – Chem. and Phys. Meteorol. – 2009 – Vol. 61. – № 1. – P. 32-50.
Marticorena, B., Bergametti, G., Gillette, D., Belnap, J. Factors controlling threshold friction velocity in semiarid and arid areas of the United States.// J. Geophys. Res., 1997. – V. 102: – P. 23277-23287.
Wain A.G., Lee S., Mills G. A., Hess G. D., Cope M. E. and Tindale N. Me-teorological overview and verification of HYSPLIT and AAQFS dust fore-casts for the dust storm of 22 – 24 October 2002 / Bureau of Meteorology Research Centre, Australia – January 2006.
