ТЕҢІЗ ДЕҢГЕЙІНІҢ ТЕРБЕЛІСІ ЖӘНЕ ОНЫҢ КАСПИЙ ТЕҢІЗІНІҢ ҚАЗАҚСТАН СЕКТОРЫНЫҢ МҰНАЙМЕН ЛАСТАНУЫНА ЫҚПАЛЫ
Кілт сөздер:
деңгей, Каспий теңізі, ластану, мұнай өнімі, фенолАңдатпа
Мақалада Каспий теңізі деңгейінің мерзімді және периодтық емес тербелістері және олардың теңіз суының көмірсутектерімен ластану деңгейіне әсері туралы мәселелер қарастырылады. Соңғы 5 жылдағы қазақстандық сектордағы желшегерме-желкөтерме құбылыстарының статистикасы келтірілген. Каспий теңізі деңгейінің тербелісі ең алдымен Қазақстан жағалауына жақын таяз солтүстік-шығыс бөлігінің гидрологиялық, морфометриялық және гидрохимиялық
сипаттамаларына әсер етеді. Ластану параметрлерін зерттеу статистикалық әдістермен соңғы 10 жыл ішінде Жайық өзенінің салалары және ашық теңіз аудандары үшін жүргізілді. Теңіз деңгейі мен мұнай өнімдері және фенолдар арасындағы тәуелділік анықталды, сондай-ақ Каспий теңізінің қазақстандық секторының таяз учаскелерінде осы элементтердің шоғырлануының оң тенденциясы анықталды.
References
Зонн И., Костяной А., Косарев А., Жильцов С. Каспийское море. Энциклопедия. – М.: Международные отношения, 2015. – 544 с.
Ивкина Н.И. Сгонно-нагонные явления в устьевой зоне казахстанского сектора Каспийского моря // Труды государственного океанографического института (ГОИН Росгидромета). – 2013 – Вып. 214. – С. 278-290.
Ивкина Н.И., Терехов А.Г., Наурозбаева Ж.К. Колебания уровня Каспийского моря и диагностика современных изменений положения береговой линии по спутниковым данным landsat периода 2005-2015 годов // Гидрометеорология и экология. – 2015. – № 2. – С. 89-99.
Информационный бюллетень о состоянии уровня Каспийского моря N15 от 15 марта 2018 г. [Электоронный ресурс] http://www.caspcom.com/files/CASPCOM_bulletin15_1.pdf (Дата обращения: 05.12.2018).
Информационный бюллетень о состоянии уровня Каспийского моря N16 от 27 сентября 2018 г. [Электоронный ресурс] http://www.caspcom.com/files/CASPCOM_bulletin16_1.pdf (Дата обращения: 05.12.2018).
Косарев А.Н., Никонова Р.Е. О причинах и последствиях колебаний уровня Каспийского моря в ХХ-ХХ1 столетиях. // Труды ГОИН. –2008. – Вып. 211. – С. 127-151.
Косарев А.Н., Никонова Р.Е. Современные колебания уровня Каспийского моря: причины, последствия, тенденции // Вестник Каспия.–2006. – № 4 (60). – С. 40-59.
Никонова Р.Е. Уровень моря. Водный баланс. / Гидрология и гидрохимия морей. – Т.6. – Каспийское море, вып. 1. – СПб.: Гидрометеоиздат, 1992. – С. 188-199, 211-221.
Проект «Моря». Гидрометеорология и гидрохимия морей. – Т. IV. Каспийское море, Вып. 1. – Гидрометеорологические условия. – СПб.: Гидрометеоиздат, 1992. – 359 с.
Сыдыков Ж.С., Голубцов В.В., Куандыков Б.М. Каспийское море и его прибрежная зона. – Алматы: Олке, 1995. – 211 с.
Сыдыков Ж.С., Голубцов В.В., Мухамеджанов М.А. Проблемы Каспийского моря и возможности их решения. // Вестник Академии наук Республики Казахстан. – 1992. – № 4. – С.43-54.
