АЛАКӨЛ КӨЛІНІҢ ЖАҒАЛАУ АЙМАҒЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ЖЕР БЕДЕРІНІҢ ҚАЛЫПТАСУЫНДАҒЫ ҮДЕРІСТЕРІ
Кілт сөздер:
жер бедерінің үдістері, жағалау, Алакөл көліАңдатпа
Мақалада Алакөл көлдің жағалауының қазіргі жер бедерінің үдерістерінің далалық және камералдық зерттеулерінің нәтижелеріне шолу жасалған. Қазіргі уақытта жағалаудағы жер бедерінің қалыптасуындағы үстемдік үдерістері: су басу және батпақтану, жағалаудағы жарды шайып кету, толқын құбылыстары, сортаңдану және тұздану, дефляция, жазық шайылу, өзеннің бүйір және арналық эрозиясы және техногендік белсенділік. 50 жылдан астам уақыт бұрын алынған рельефтің алдыңғы сипаттамаларымен алынған мәліметтерді есепке ала отырып, әр үдерістің мазмұнды талдауы көрнекі фотоматериалдардың сүйемелдеуімен жағалаудың экзогеодинамикасының қазіргі шарттарын ашып көрсетеді. Зерттеудің негізгі идеясы аумақты техногендік игерудің күшейіп келе жатқан жағдайында жағалаудың жер бедерінің қалыптасуындағы жетекші процестерін анықтау және жұртшылыққа ұсыну.
References
Джуркашев Т.Н. Антропогеновая история Балхаш-Алакольской впадины. – Алма-Ата: Наука, 1972. – 126 с.
Евсеева Н.С., Окишев П.А. Экзогенные процессы рельефообразования и четвертичные отложения суши: учеб. Пособие. – Томск: Изд-во НТЛ, 2010. – Ч.1. – 300 с.
Инженерная геология СССР. Т. 6. / Под ред. Дмитровского В.И. М.: Изд-во Моск. ун-та, 1977. – 296 с.
Инженерная геология СССР. Урал, Таймыр и Казахская складчатая страна / Под ред. Бочкарева В.П. и др. – М.: Недра, 1990. – 408 с.
Казанская Е.А. Морфология и динамика берегов озера Алаколь. «Алакольская впадина и ее озера» // Вопросы географии Казахстана / Под редакцией Н.Н. Пальгова. – Вып. № 12. – Алма-Ата, 1965. – С 88-121.
Коровин В.И., Курдин Р.Д. Уровенный режим Алакольских озер. «Алакольская впадина и ее озера» // Вопросы географии Казахстана. /Под редакцией Н.Н. Пальгова – Вып. № 12. – Алма-Ата, 1965. – С. 122-140.
Митрофанова А. Н., Калита Р. Ш., Беккулиева А. А., Халыков Е.Е., Досболов У.К. Мониторинг площадного развития геоморфологических процессов на ключевых участках Алматинской области при полевых исследованиях 2012-2014 гг. // Международная научно-практическая конференция «Антропогенная трансформация геопространства: история и современность» – Волгоград. 2016 г. – С. 99-109.
Митрофанова А.Н., Калита Р.Ш. Развитие антропогенных процессов на территории Алматинской области. // Известия НАН РК серия геологическая. –№ 4. – 2014 г. – С. 74-79.
Митрофанова А.Н., Калита Р.Ш., Валеев А.Г., Абитбаева А.Д., Беккулиева А.А., Шарапханова Ж.М., Уксукбаева С.А. Геоморфологические и инженерно-геологические условия четвертичных отложений Алакольской впадины // Вопросы географии и геоэкологии. – №3. – Алматы. – 2018. – С. 94-103.
Мукаев Ж.Т. Геоэкологическая оценка территориально-рекреационных систем бассейна озера Алаколь. Дисс. на соискание уч. степени доктора философии (PhD). – Астана. – 2015. – 171 с.
Природные опасности. Раздел «Природные опасности на крупных водоемах» / Отчет о НИР, отв. исп. Благовещенский В.П. – Алматы. –2011. – 47 с.
РГП «Казгидромет». Данные. [Электронный ресурс], https://www.kazhydromet.kz/uslugi/Price. Режим доступа – платный.
Токпанов Е.А., Сарбасов Е.К. Значение рапы и лечебных грязей месторождении «Коссор» для развития лечебно-оздоровительного туризма. [Электронный ресурс]:http://www.rusnauka.com/5_SVMN_2013/Geographia/2_128921.doc.htm.
Филонец П.П. Морфометрия Алакольских озер. «Алакольская впадина и ее озера» // Вопросы географии Казахстана. /Под редакциейН.Н. Пальгова. – Вып. № 12. – Алма-Ата, 1965. – С. 79-87.
Храбовченко В.В. Экологический туризм // Учебно-методическое пособие. М.: Финансы и статистика, 2003. – 208 с. [Электронный ресурс]. https://buklib.net/books/27194/.
Цифровой атлас озер РК [Электронный ресурс]. http://elake.geoset.kz/Lakes/Map
Valeyev A.G., Akiyanova F.Zh., Abitbayeva A.D., Khalykov Ye.Ye., Togys M.M.. Development of abrasion shores of Alakol "lake according to the field research materials // News of the National Sciences Academy of
the Republic of Kazakhstan. Geology and Technique sciences part. –Almaty, 2019. – №. 1 – pp. 195-205.
Valeyev Adilet, Karatayev Marat, Abitbayeva Ainagul, Uxukbayeva Saule, n BektursynovaAruzha and Sharapkhanova Zhanerke. Monitoring Coastline Dynamics of Alakol Lake in Kazakhstan Using Remote Sensing Data // Geosciences. MDPI, Switzerland. – 2019. – Volume 9. – Issue 9. 404 р.https://doi.org/10.3390/geosciences9090404
