БЕЛОРУС ПОЛЕСИЯСЫ ЖӘНЕ БЕЛОРУС ПООЗЕРИЯСЫ ӨЗЕНДЕРІНІҢ ШЕКТІ СУ ДЕҢГЕЙІНІҢ ӨЗГЕРІСТЕРІ
DOI:
https://doi.org/10.54668/2789-6323-2022-106-3-31-39Кілт сөздер:
Беларусь Полесиясы, Беларусь Поозериясы, су деңгейі, тенденция, асинхрондықАңдатпа
Белорус Полесиясы және Белорус Поозериясы өзендерінің 1946-2015 жж. кезеңі бойынша максималды су деңгейлерінің қалыптасуының салыстырмалы талдауы жүргізілді. Сол мерзім ішінде үш кезең зерттелді: 1946-1965 жж. – жаппай мелиорациялау басталғанға дейінгі кезең, яғни ең аз антропогендік әсер ету кезеңі, шартты табиғи су режимі ретінде алуға болады, 1966-1987 жж. – жаппай мелиорациялау кезеңі, 1988-2015 жж. - қазіргі климаттық әсерлер кезеңі. Өзендердің деңгейлік режимі өзгерісінің стохастикалық сипаты туралы ғылыми ережелер және салыстырмалы географиялық әдісі зерттеудің негізгін құрады. Белгілі болғандай, Беларусь Поозериясы өзендері үшін барлық қарастырылып отырған кезеңде судың максималды деңгейінің 10 жылда 31 см жылдамдықпен тұрақты төмендеу тенденциясы байқалады, ал Беларусь Полесиясы өзендері үшін су деңгейінің аздап төмендеуі байқалады.
References
Annual data on the regime and resources of surface waters. B. 1 Rivers and canals. B. 2 Lakes and reservoirs. T. III. – Minsk: 1946–2015 p.
Western Dvina - Daugava. River and time / L.S. Anosova, I. Antsane, A. Brumbis, B.A. Bulgakov, A. Venskis, A.A. Volchek, A. Sievert, O.V. Kadatskaya, S.V. Kakareka, K.K. Krasovsky, V.F. Loginov, L.L. Lyakmund, Yu.Yu. Melkonov, A. Pastors, K. Raman, I. Rieksts, M.F. Rogal, G.Ya. Segel, V.G. Sokolovsky, Yu.T. Urgans, Z.D. Fedotova, E.L. Tsoneva, I. Eipurs; under obshch. ed. V.F. Loginova, G.Ya. Segelya - Minsk: Belorus. science, 2006. - 270 p.
Kalinin M.Yu. Water resources of the Vitebsk region / M.Yu. Kalinin, A.A. Volchek; under obshch. ed. d.t.s. M.Yu. Kalinin. - Minsk: Belsens LLC. 2004. - 144 p.
Monitoring, use and management of water resources of the river basin. Pripyat / Podshch. ed. M.Yu. Kalinin and A.G. Obodovsky. - Minsk: Belsens, 2003. 269 p.
Volchek A.A. Water resources of the Brest region / A.A. Volchek, M.Yu. Kalinin. - Minsk: Ed. Center of BSU, 2002. - 440 p.
Kalinin M.Yu. Water resources of the Gomel region / M.Yu. Kalinin, A.A. Volchek // Under the general editorship of Doctor of Technical Sciences. M.Yu. Kalinin. - Minsk: Belsens LLC, 2005. - 144 p.
Estimated hydrological characteristics. Order of definition. Technical code of established practice TKP 45-3.04-168-2009(02250). - Minsk: RUE "Stroytekhnorm", 2010. - 55 p.
Volchek A.A. Hydrological calculations: textbook / A.A. Volchek. - Moscow: KNORUS. 2021. - 418 p.
Statistical methods in nature management: a textbook for students of higher educational institutions / V.E. Valuev, A.A. Volchek, P.S. Poita, P.V. Shvedovsky. - Brest: Publishing House of the Brest Polytechnic Institute, 1999. - 252 p.
Loginov V.F. Practice of application of statistical methods in the analysis and forecast of natural processes / V.F. Loginov, A.A. Volchek, P.V. Shvedovsky. - Brest: Publishing house of BSTU, 2004. - 301 p.
Loginov V.F. Water balance of river catchment areas in Belarus / V.F. Loginov, A.A. Volchek. - Minsk: Tonpik, 2006 - 160 p.
Loginov V.F. Spring floods on the rivers of Belarus: spatial and temporal fluctuations and forecast / V.F. Loginov, A.A. Volchek, An.A. Volchek - Minsk: Belarusian Science, 2014. - 244 p.
