СЫРДАРИЯ ӨЗЕНІНІҢ ҚАЗАҚСТАНДЫҚ БӨЛІГІНІҢ МИНЕРАЛДАНУЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
DOI:
https://doi.org/10.54668/2789-6323-2022-104-1-115-128Кілт сөздер:
гидрохимиялық режим, минералдану, басты иондар, сушаруашылық алап, су шығыны, ағынды нормасы минералданудың жыл ішіндегі таралуыАңдатпа
Мақалада Сырдария өзенінің қазақстандық бөлігінің минералдануының өзгеру мәселесі қарастырылады. Негізгі тұстамалар ретінде Көкбұлақ және Қазалы гидрологиялық бекеттері таңдалды. Көкбұлақ тұстамасы Өзбекстан тарапынан минералдануды бағалау үшін қажетті шекаралық бекет болып табылады , Қазалы төменгі ағыс пен Арал теңізінің өзен экожүйесінің қажеттіліктерін ескеретін тұйықтаушы тұстама болып табылады. Мақалада Сырдария өзенінің қазақстандық бөлігінің жалпы минералдануы мен негізгі иондарының жылдың сулылығына байланысты (25%, 50%, 75%, 95% қамтамасыздықтар үшін) шартты-табиғи және бұзылған кезеңдердегі өзгерістері талданды. Жалпы минералданудың және негізгі иондар тобының жыл ішіндегі үлестірілуінің өзгерістерін жалпы талдау қазіргі деңгейде, яғни бұзылған кезеңде қысқы максимумдар мен жазғы минимумдар жоқ екенін көрсетті, гидрологиялық режимнің шартты-табиғи кезеңіне жат стохастикалық орын көбірек болды.
References
Alekin O.A. Obshchaya gidrokhimiya (General hydrochemistry), Leningrad, LGU, 1948, 186 p.
Alekin O.A. Osnovy gidrokhimii (Fundamentals of hydrochemistry), Leningrad, Gidrometeoizdat,1970, 444 p.
Burlibaev M.Zh., Dostai Zh.D., Tursunov A.A. Aralo-Syrdar'inskii bassein (Gidroekologicheskie problemy, voprosy vododeleniya) (Aral-Syrdarya basin (Hydroecological problems, water allocation issues)), Almaty, Dәuіr, 2001, 180 p.
Burlibaev M.Zh. Problemy otsenki kachestva vod transgranichnykh rek i printsipy ekologicheskogo normirovaniya stoka (Problems of assessing the quality of waters of transboundary rivers and the principles of ecological regulation of runoff), Gidrometeorologiya i ekologiya, 2005, No 2, pp. 101-119.
Burlibaev M.Zh., Burlibaeva D.M. Kachestvo poverkhnostnykh vod i printsipy ekologicheskogo normirovaniya (The quality of surface waters and the principles of environmental regulation), Gidrometeorologiya i ekologiya, 2011, No 1, pp. 119-140.
Burlibaev M.Zh., Burlibaeva D.M. Metodicheskie rekomendatsii po kompleksnoi otsenke kachestva poverkhnostnykh vod po gidrokhimicheskim pokazatelyam (Guidelines for a comprehensive assessment of the quality of surface waters by hydrochemical indicators), Astana, MOOS RK; IP “Volkova E.V.”, 2012, 84 p.
Burlibaev M.Zh., Burlibaeva D.M. Metodicheskie ukazaniya po organizatsii i funktsionirovaniyu podsistemy monitoringa sostoyaniya transgranichnykh poverkhnostnykh vod Kazakhstana (Guidelines for the organization and functioning of the subsystem for monitoring the state of transboundary surface waters in Kazakhstan), Astana, MOOS RK; IP “Volkova E.V.”, 2012, 139 p.
Burlibaev M.Zh., Dyusenova Zh.A., Linnik A.S., Smirnova D.A., Burlibaeva V.N., Orlova I.V., Marynich O.V., Stogova L.L. Nekotorye aspekty gidroekologicheskikh problem Kazakhstana: sbornik nauchnykh trudov KAPE (Some aspects of hydroecological problems of Kazakhstan: collection of scientific papers of KAPE), Almaty, Kaganat, 2018, 488. p.
Groshev V.L. Irrigatsiya Yuzhnogo Kazakhstana v srednie veka (Irrigation of South Kazakhstan in the Middle Ages), Alma-Ata, Nauka, 1985, 156 p.
Dukhovnyi V.A., Yup L.G. de Shuter Voda v Tsentral'noi Azii, proshloe, nastoyashchee, budushchee (Water in Central Asia, past, present, future), Teiler i Frensis, London, Great Britain, 2011, 466 p.
Informatsionnyi byulleten' o sostoyanii okruzhayushchei sredy (State of the Environment Fact Sheet). Vol.1 (75) (yanvar' 2006), Almaty, 2006, 31 p.
Informatsionnyi byulleten' o sostoyanii okruzhayushchei sredy (State of the Environment Fact Sheet). Vol. 2 (76) (fevral' 2006), Almaty, 2006, 30 p.
Informatsionnyi byulleten' o sostoyanii okruzhayushchei sredy (State of the Environment Fact Sheet). Vol. 3 (77) (mart 2006), Almaty, 2006, 58 p.
Informatsionnyi byulleten' o sostoyanii okruzhayushchei sredy (State of the Environment Fact Sheet). Vol. 4 (78) (aprel' 2006), Almaty, 2006, 39 p.
Informatsionnyi byulleten' o sostoyanii okruzhayushchei sredy (State of the Environment Fact Sheet). Vol. 5 (79) (mai 2006), Almaty, 2006, 27 p.
Informatsionnyi byulleten' o sostoyanii okruzhayushchei sredy (State of the Environment Fact Sheet). Vol. 6 (80) (iyun' 2006), Almaty, 2006, 27 p.
Informatsionnyi byulleten' o sostoyanii okruzhayushchei sredy (State of the Environment Fact Sheet). Vol. 7 (81) (iyul' 2006), Almaty, 2006, 27 p.
Informatsionnyi byulleten' o sostoyanii okruzhayushchei sredy (State of the Environment Fact Sheet). Vol. 8 (82) (avgust 2006), Almaty, 2006, 26 p.
Informatsionnyi byulleten' o sostoyanii okruzhayushchei sredy (State of the Environment Fact Sheet). Vol. 9 (83) (sentyabr' 2006), Almaty, 2006, 77 p.
Informatsionnyi byulleten' o sostoyanii okruzhayushchei sredy (State of the Environment Fact Sheet). Vol. 10 (84) (oktyabr' 2006), Almaty, 2006, 32 p.
Informatsionnyi byulleten' o sostoyanii okruzhayushchei sredy (State of the Environment Fact Sheet). Vol. 11 (85) (noyabr' 2006), Almaty, 2006, 30 p.
Informatsionnyi byulleten' o sostoyanii okruzhayushchei sredy (State of the Environment Fact Sheet). Vol. 12 (86) (dekabr' 2006), Almaty, 2006, 110 p.
Nikanorov A.M. Gidrokhimiya (Hydrochemistry), Gidrometeoizdat, 1989, 351 p.
Ob utverzhdenii Sanitarnykh pravil “Sanitarno-epidemiologicheskie trebovaniya k vodoistochnikam, mestam vodozabora dlya khozyaistvenno-pit'evykh tselei, khozyaistvenno-pit'evomu vodosnabzheniyu i mestam kul'turno-bytovogo vodopol'zovaniya i bezopasnosti vodnykh ob"ektov” (On approval of the Sanitary Rules "Sanitary and epidemiological requirements for water sources, places of water intake for domestic and drinking purposes, domestic and drinking water supply and places of cultural and household water use and safety of water bodies") [Elektr. resurs]. – URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/V1500010774
