ТҰЙЫҚСУ МҰЗДЫҒЫНЫҢ АУА ТЕМПЕРАТУРАСЫНА АТМОСФЕРАЛЫҚ ЖАУЫН-ШАШЫНДАРДЫҢ ƏСЕРІ
Кілт сөздер:
ЖАУЫН-ШАШЫНМЕН ТӘУЛІК САНЫ, СИНОПТИКАЛЫҚ ПРОЦЕСС, КЛИМАТАңдатпа
1972…2015 жж. Тұйықсу мұздығындағы станция деректері бойынша орташа айлық метеорологиялық элеметтер көрсетілген. Орташа айлық жаздық ауа температурасы мен атмосфералық жауын шашындардың жиындығындағы жаздық, жылдық, көпжылдық жүрістер құрылған. Тəулік саны, ондағы жауын-шашындардың түсуі есепке алынған. Синоптикалық процестердің əсеріне талдау жасалды (Б.Л. Дзердзеевскийдің таптастыруы бойынша)(элементарлы циркуляциялық механизмдер) əртүрлі ЭЦМ-дегі атмосфералық жауын-шашындардың түсуінің мұзбасу жылдарындағы қолайлы жəне қолайсыз болуы əрі олардың бүтін жазғы маусымдағы жəне маусым, шілде, тамыз айларындағы ауа температурасының өзгеруіне əсер етуі.
References
Глазырин Г.Е., Таджибаева У.У. Изменение климата в высокогорье Средней Азии // Лед и снег. – 2011. – № 2. – С. 12-15.
Дзердзеевский Б.Л. Общая циркуляция атмосферы и климат. – М.: Гидрометеоиздат, 1975. – 285 с.
Дзердзеевский Б.Л. Проблемы колебаний общей циркуляции атмосферы и климата / Воейков и современные проблемы климатологии. – Л.: Гидрометеоиздат, 1956. – С. 109-122.
Ерисковская Л.А. Влияние крупномасштабной циркуляции на оледенение ледника Туйыксу. // Одиннадцатое сибирское совещание по климато-экологическому мониторингу: Матер. междунар. конф., Томск, Россия, 21-23 сентября 2015, С. 22-23.
Ерисковская Л.А. Изменение континентальности климата за последние годы (на примере ледника Туйыксу) //Гидрометеорология и экология. – 2015. – № 1. – С. 29-35.
Ерисковская Л.А. Климатические условия ледника Туйыксу /Характеристика и анализ метеорологических данных. – Saarbrücken, Deutschland, LAP LAMBERT Academic Publishing. 2014. – 76 с.
Кононова Н.К. Исследование многолетних колебаний циркуляции атмосферы Северного полушария и их применение в гляциологии // МГИ. – 2003. – Вып. 95. – С. 45-65.
Кононова Н.К. Классификация циркуляционных механизмов Северного полушария по Б.Л. Дзердзеевскому / Отв. ред. А.Б. Шмакин – М.: Воентехиниздат, 2009. – 372 с.
Макаревич К.Г., Пальгов Н.Н., Токмагамбетов Г.А., Вилесов Е.Н., Судаков П.А., Головкова Р.Г., Денисова Т.Я., Егорова Н.Д. Оледенение Заилийского Алатау – М.: Наука, 1969. – 287 с.
