2013 ЖЫЛДЫҢ КОСМОСТЫҚ ТҮСІРІЛІМДЕР МӘЛІМЕТТЕРІ БОЙЫНША АССА ЖӘНЕ ТАЛАС ӨЗЕНДЕРІ АЛАПТАРЫНДАҒЫ МҰЗДАУ ӨЗГЕРІСТЕРІН БАҒАЛАУ
Кілт сөздер:
ОЛЕДЕНЕНИЕ, БАЛАНС МАССЫ ЛЕДНИКОВ, АБЛЯЦИЯ, ЛЕДНИКОВЫЙ СТОКАңдатпа
Ассы және Талас өзендері бассейнінде соңғы 56 жылда (1957...2013) мұздану өлшемдерінің кеңістіктік-уақыттық өзгерістері қарастырылады. Мұздықтар серпінінің бағытталуы туралы пікірге оларды 1957 және 2013 ж. араылғындағы жіктеу барысында алынған морфометриялық сипаттары негіз болды. 60 жыл ішінде олардың аумағы 54,1 км2 (43,9 %) қысқарғаны анықталды. Мұздықтар көлемі 1,875 км3 (49,4 %) қысқарған. Мұз басу салмағы балансының орташа мәні – 31 г/см2. Мұздықтардың бүкіл аумағындағы қайта қалпына келмейтін салмақтың жоғалуы су қабатында 17,5 м құрайды. Мұздану ауданының қысқаруы қарастырылып отырған кезеңде мұздық ағын көлемінің 25 %-ға азаюымен түсіндіріледі.
References
Вилесов Е.Н., Морозова В.И., Северский И.В. Оледенение Джунгар-ского (Жетысу) Алатау: прошлое, настоящее, будущее. – Алматы: 2012. – 244 с.
Вилесов Е.Н., Уваров В.Н. Эволюция современного оледенения За-илийского Алатау в ХХ веке. – Алматы: КазГУ, 2001.– 252 с.
Ерасов Н.В. Метод определения объема горных ледников // МГИ. – 1968. – Вып. 14. – C. 307-308.
Каталог ледников СССР. Т. 14. Вып. 2. Часть 1. Бассейны рек Асса, Та-лас. – Л.: Гидрометеоиздат, 1968. – 68 с.
Кренке А.Н. Масообмен в ледниковых системах на территории СССР. –Л.: Гидрометеоиздат, 1982. – 288 с.
Морозова В.И. Современные технологические подходы в изучении динамики ледниковых систем // Актуальные проблемы геосистем аридных территорий: Матер. междунар. научно-практ. конф. «Вторые Жандаевские чтения», Алматы, Казахстан, 2003. – Алматы, 2003. С. 186-190.
Руководство по составлению Каталога ледников СССР. – Л.: Гидроме-теоиздат, 1966. – 154 с.
