КЕНТАУ ҚАЛАСЫНЫҢ ТОПЫРАҒЫНЫҢ АУЫР МЕТАЛДАРМЕН ЛАСТАНУ ДЕҢГЕЙІНЕ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ БАҒА БЕРУ

Авторлар

  • М.М. Джунусбеков Ясауи атындағы Халықаралық Қазақ-Түрік университеті

Кілт сөздер:

ауыр металдар, топырақ, мүктер, техногендік коэффициент, жинақталу коэффициент

Аңдатпа

Бұл жұмыста Кентау қаласы (Қазақстан) мысалында таукен өңдеу кәсіпорнының қоршаған ортаға ұзаққа созылған антропогендік әсерінің салдары қарастырылды. Қала топырағының химиялық талдауы Pb, Cu, Zn және Cd ауыр металдарының жоғары концентрациясын анықтады, бұл көрсеткіштер шамамен рұқсат етілген концентрациялардың белгіленген нормаларынан едәуір асып түседі. Қаланың аэротехногенді ластануының индикаторы ретінде мүктердің үлгілері пайдаланылды. Топырақтың техногендік коэффициенттері Кт және зерттелген мүктердегі металдардың жинақталу коэффициенттері Кн есептелінді.

References

Алексеев Ю.В. Тяжелые металлы в почвах и растениях. – Л.: Агропромиздат, 1987. – 141 с.

Вредные химические вещества: неорганические соединения элементов I–IV групп / под ред. В.А. Филова. – Л.: Химия, 1988. – 512 с.

ГН 2.1.7.2511-09. Ориентировочно допустимые концентрации (ОДК) химических веществ в почве: игиенические нормативы. – М.: Федеральный центр гигиены и эпидемиологии Роспотребнадзора, 2009. – 10 с.

ГОСТ 17.4.1.02-83. Охрана природы. Почвы. Класификация химических веществ для контроля загрязнения. – М.: Госкомсаниздат, 1985.

ГОСТ 17.4.3.01-83 (СТ СЭВ 3847-82). Охрана природы. Почвы. Общие требования к отбору проб. – М.: Госкомсаниздат, 1984.

Джувеликян Х.А., Щеглов Д.И., Горбунова Н.С. Загрязнение почв тяжелыми металлами. Способы контроля и нормирования загрязненных почв: учеб. пособие. – Воронеж: Воронежский гос. ун-т, 2009. – 22 с.

Кабата-Пендиас А., Пендиас Х. Микроэлементы в почвах и растениях. – М.: Мир, 1989. – 439 с.

Корельский Д.С. Оценка уровня загрязнения приповерхностного слоя почв в зоне воздействия металлургического предприятия // Горный информационно-аналитический бюллетень – 2008. – №9. – С. 330-333.

Мелехова О.П., Егорова Е.И., Евсеева Т.И. Биологический контроль окружающей среды: биоиндикация и биотестирование: учеб. пособие для студ. высш. учеб. заведений / под ред. О.П. Мелеховой и Е.И. Егоровой. – М.: Академия, 2007. – 288 с.

Методические указания по определению тяжелых металлов в почвах сельхозугодий и продукции растениеводства. / под ред. А.М. Артюшина. – М.: ЦИНАО, 1992. – 62 с.

Мотузова Г.В., Безуглова О. С. Экологический мониторинг почв. – М.: Академический Проект, 2007. – 237 с.

МУ 31-11/05. Количесвенный химический анализ проб почв, тепличных грунтов, сапропелей, илов, донных отложений, твердых отходов. Методика выполнения измерений массовых концентраций цинка, кадмия, свинца, меди, марганца, мышьяка, ртути методом инверсионной вольтамперометрии на анализаторах типа ТА. – Томск.: ООО «НПП «Томьаналит», 2005.

Перельман А.И., Касимов Н.С. Геохимия ландшафта. – М.: Астрея 2000, 1999. – 768 с.

СТ РК ИСО 10390-2007. Качество почвы. Определение рН. – Астана: Госстандарт, 2008.

Тиво П.Ф., Быцко И.Г. Тяжелые металлы и экология: науч. издание. – Минск: Юнипол, 1996. – 192 с.

Ermakova EV, Frontasyeva MV, Steinnes E Air pollution studies in Central Russia (Tula region) using the moss biomonitoring technique, NAA and AAS. // J. Radioanalytical and Nuclear Chemistry. – 2004. – V.259 (1). – P.51-58. https://doi.org/10.1023/b:jrnc.0000015805.22707.a1

Zhang YX, Cao T, Atsuo I. Study of moss as air pollution monitor by SRXRF technique // Chinese Science Bulletin. – 2009. – V.54. – №17. – P. 2987-2990. https://doi.org/10.1007/s11434-009-0320-2.

Жарияланды

2023-02-24

How to Cite

Джунусбеков, М. (2023). КЕНТАУ ҚАЛАСЫНЫҢ ТОПЫРАҒЫНЫҢ АУЫР МЕТАЛДАРМЕН ЛАСТАНУ ДЕҢГЕЙІНЕ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ БАҒА БЕРУ. Гидрометеорология және экология, (3), 34–43. Retrieved from https://journal.kazhydromet.kz/index.php/kazgidro/article/view/197

Журналдың саны

Бөлім

ЭКОЛОГИЯ