АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ ЖЕРЛЕРІНІҢ ТОПЫРАҚ ЖӘНЕ ӨСІМДІК ЖАМЫЛҒЫСЫНЫҢ РАДИАЦИЯЛЫҚ БАЛАНСЫН АНЫҚТАУ ӘДІСТЕРІ
DOI:
https://doi.org/10.54668/2789-6323-2024-113-2-25-33Кілт сөздер:
радиациялық баланс, фотосинтетикалық белсенді радиация, ауыл шаруашылығы жерлері, эмпирикалық модельдер, жартылай эмпирикалық модельдер, климаттық көрсеткіштер, географиялық көрсеткіштер, математикалық модельдеу, табиғи ұқсастықтарАңдатпа
Бұл мақалада ауылшаруашылық жерлерінің топырақ және өсімдік жамылғысының радиациялық балансын және фотосинтетикалық белсенді радиациясын анықтаудың есептік әдістеріне талдау жасалды. Еуразия аймағы елдерінің метеорологиялық станцияларында күн радиациясы мен радиациялық тепе-теңдікті тұрақты актинометриялық бақылаулардың болмауы климаттық және географиялық көрсеткіштерге негізделген эмпирикалық және жартылай эмпирикалық модельдерді кеңінен қолдануға әкеледі. Кеңістіктік және уақыттық аспектілерде өзгеретін және табиғи ұқсастықтар принципі негізінде қалыптасатын Климаттық көрсеткіштерге негізделген математикалық модельдер жоғары сенімділік пен сенімділік деректерін алуды қамтамасыз етеді. Алайда, географиялық көрсеткіштерді қолданатын есептеу әдістері физикалық және математикалық мағынаға ие емес, бұл деректерде елеулі қателіктерге әкеледі. Зерттеудің мақсаты-олардың физикалық және математикалық негізділігін анықтаудың жанама әдістерін талдау. Ауылшаруашылық жерлерін болжау мен басқаруды жақсарту үшін фотосинтетикалық белсенді сәулеленуді тиімді пайдалануды бағалаудың сандық әдістерін әзірлеу қажеттілігі атап өтілді.
References
Азгальдов Г.Г., Райхман Э.П. О квалиметрии.-М.: Издательство стандартов, 1973.-172 с.
Безбородов Ю.Г., Хожанов Н.Н., Ауганбаев Ж.С. Оценка продуктивности мелиоративных агроландшафтов Жамбылской области // Природообустройство, 2020.- №4.- С. 22-27.
Безбородов Ю.Г., Хожанов Н.Н., Дуданов Н.К. Расчет фотосинтетической активной радиации // Природообустройство, 2023.- №3.- С. 66-71.
Будыко М.И. Тепловой баланс земной поверхности.– .: Гидрометеоиздат, 1956. – 256 с.
Данильченко Н.В. Биоклиматическое обоснование суммарного водопотребления и оросительных норм // Мелиорация и водное хозяйство, 1999.- №4.- С.25-29.
Иванов Н.Н. 1941. Зоны увлажнения земного шара // Известия АН СССР. Серия география и геофизика. – 1978. – № 3. – С. 261–288.
Каюмов М.К. Программирование продуктивности полевых культур. – М.: Агропромиздат, 1989. – 186 с.
Мезенцев В.С., Карнацевич И.В., Беленко Г.В., Братченко Б.М., Плотников Ю.Н., Полисадов С.Д. Режимы влагообеспеченности и условия гидромелиораций степного края. М.: Колос, 1974.- 240 с.
Мустафаев Ж.С. Экологический профиль мелиорации сельскохозяйственных земель //Природообустройство, 2022.-№2.- С. 13-22.
Мустафаев Ж.С. О генетической (гносеологической) теории мелиорации сельскохозяйственных земель//Природообустройство, 2023.-№2.- С. 23-27.
Ничипорович А.А., Строганова Л.Е., Чмора С.Н., Власова Н.П. Фотосинтетическая деятельность растения в посевах. – М., изд. АН СССР, 1961. – 160 с.
Никольский Ю.Н., Шабанов В.В. Расчет проектной урожайности в зависимости от водного режима мелиорируемых земель // Гидротехника и мелиорация. – 1986. – № 9. – С. 52–56.
Тооминг Х.Г. Экологические принципы максимальной продуктивности посевов. – Л.: Гидрометеоиздат, 1984. – 264 с.
Шашко Д.И. Агроклиматические районирование СССР. - М.: Колос, 1967.- 312 с.
Хожанов Н.Н., Мусабеков К.К., Сейтказиев А.С., Есенгельдиева П.Н., Естаев К.А., Хожанова Г.Н., Турсунбаев Х.И. Комплексная мелиорация- основа зеленной экономики в земледелии // International Scientific Review № 5(36) / International Scientific Review of the Problems and Prospects of Modern Science and Education: XXXIV International Scientific and Practical Conference. - Chicago, USA - 25 MAY, 2017. -С. 50-55.
Хожанов Н.Н., Сейтказиев А.С., Турсунбаев Х.И., Мусабеков К.К., Естаев К.А., Масатбаев М. Энергетические основы интенсивной системы земледелия // Вестник науки и образования, 2017.- №12 (36). - том 1.- С. 34-40.
Downloads
Жарияланды
How to Cite
Журналдың саны
Бөлім
License
Copyright (c) 2024 Гидрометеорология және экология
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
