2023 ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ТАУЛЫ АУМАҒЫ БОЙЫНША ЖАҢБЫР ГЕНЕЗИСТІ СЕЛ ҚАУІПТІЛІГІНЕ ШОЛУ
DOI:
https://doi.org/10.54668/2789-6323-2024-113-2-150-168Кілт сөздер:
сел, сел қауіптілігі, селдерді өте қысқа мерзімде болжау әдісі, жаңбыр, ауа температурасы, нөлдік изотерма, қар сызығы, топырақтың ылғалдануыАңдатпа
Қазақстан Республикасының 2023 жылғы таулы аумағы бойынша жаңбыр генезисінің сел қаупі мониторингінің нәтижелері бойынша шолу жасалынды. Мониторинг Алматы, Жетісу, Жамбыл, Түркістан, Маңғыстау, Абай және Шығыс Қазақстан облыстарының сел қаупі бар аудандары үшін жүзеге асырылды. Сел қауіпті аймақтарға Іле, Күнгей, Теріскей, Жетісу, Қырғыз және Талас Алатауы, Өгем жотасы, Маңғыстау, Саур, Тарбағатай және Қазақстан Алтай таулары жатады. Бақылауда Қазақстан Республикасы аумағының сел қаупі картасы, гидрометеорологиялық жағдай және 2023 жылғы сел қаупі кезеңінде селдің пайда болуы туралы ақпарат келтірілген. Мониторинг процесінде жедел режимде «Қазгидромет» РМК мемлекеттік бақылау желісінің ақпараты, «Қазгидромет» РМК ауа райының синоптикалық және сандық болжамдары және т. б. пайдаланылды.
References
World Meteorological Organization (WMO) (2017). Guidelines on the Calculation of Climate Normals (WMO No. 1203)/ Geneva
Гидрологическая база данных РГП «Казгидромет. – Электронный ресурс: https://meteo.kazhydromet.kz/database_hydro/
Государственный климатический кадастр. – Электронный ресурс: https://meteo.kazhydromet.kz/climate_kadastr/
Ежедневный бюллетень селевой опасности дождевого генезиса по горной территории Республики Казахстан. – Электронный ресурс: https://www.kazhydromet.kz/uploads/files_calendar/2190/file/665da25e9bfb2byulleten-36.pdf.
Кодекс Республики Казахстан от 2 января 2021 года №400-VI «Экологический кодекс Республики Казахстан» (с изменениями и дополнениями по состоянию на 01.05.2023 г.). Статья 166. Государственная монополия в области метеорологического, гидрологического мониторинга и мониторинга состояния окружающей среды.
Метеорологическая база данных РГП «Казгидромет». – Электронный ресурс: https://meteo.kazhydromet.kz/database_meteo/
Наставление по службе прогнозов погоды. – Алматы, 2005 – 27 с.
Отчет о научно-исследовательской работе «Разработать метод прогноза катастрофических селей дождевого генезиса на северном склоне Заилийского Алатау» / РГП «Казгидромет» ДГП «КазНИИМОСК». – Алматы, 2000. – 104 с. (утвержден директором ДГП «КазНИИМОСК» М.Ж. Бурлибаевым).
Совместный Приказ Министра МЧС РК от 19.01.2021 года №17 и Министра МЭГПР РК от 27.01.2021 года №16-П «По взаимному обмену информацией гидрометеорологического обеспечения».
Степанов Б.С. Вклад Национальной гидрометеорологической службы Республики Казахстан в селевую безопасность страны // Гидрометеорология и экология. – 2023. – №4. – С. 113−123.
Степанов Б.С., Хайдаров А.Х., Яфязова Р.К. Механизмы, приводящие к формированию селей дождевого генезиса в высокогорной зоне Заилийского Алатау // Гидрометеорология и экология. – 2001. – №1–2. – С. 74–81.
Степанов Б.С., Яфязова Р.К. Cостояние проблемы краткосрочного прогноза селей дождевого генезиса // Гидрометеорология и экология. – 2017. – №2. – С. 114–125.
Степанов Б.С., Яфязова Р.К. Метод сверхкраткосрочного прогноза селей дождевого генезиса // Гидрометеорология и экология. – 2016. – №4. – С. 71–83.
Степанов Б.С., Яфязова Р.К. Сверхкраткосрочный прогноз дождевых селей и формирование селей в бассейнах рек Киши и Улкен Алматы 21 июля 2023 года // Гидрометеорология и экология. – 2023. – №4. – С. 16−24.
Степанов Б.С., Яфязова Р.К. Селевые явления Юго-Восточного Казахстана: Селевые процессы и селетехнические сооружения. – Алматы, 2014. – Т. 3. – 434 с.
Яфязова Р.К. К концепции сверхкраткосрочного прогноза // Гидрометеорология и экология. – 2014. – №4. – С. 52–57.
Яфязова Р.К. Природа селей Заилийского Алатау. Проблемы адаптации. – Алматы, 2007. – 158 с.
Downloads
Жарияланды
How to Cite
Журналдың саны
Бөлім
License
Copyright (c) 2024 Гидрометеорология және экология
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
