Арал теңізі түбінің бөлігінен құм тұзды тозаңының шығу мониторингісі туралы

Аңдатпа

Қазақстанның жерінде орналасқан теңіздің кепкен түбінен әр уақыттық мерзімдерде Аралдық тозаңның шығуына баға келтірілді. 1966 – 1979 жылдары орташа бір жылда жерлерден 5% қамтамасыздандыру деңгейіне 7,3 млн.т. (Р 5%) және 50% жинақты мүмкіншілік деңгейінде            (Р 50%) 1,6 млн.т құм-тұзды аэрозоль ұшты. 80 – жылдары дефляция қуатының төмендеуіне байланысты бұл мөлшерлер 1966-1992 жылдар аралығында жылына 1.17 млн.т (Р 50%) жейін азайды. Су деңгейді 20 м төмендесе және шанды боран кезінде құм шығыны бұрынғы қалыпта болатын болса құм шығу орындарының өзгеруіне байланысты аэрозолдың ұшқан массасы аз ғана көбейеді – 1,29 млн.т дейін (Р 50%). Бірақ 90-жылдардың басында үгілу қарқынының өсу тенденциясы байқалуда, бұл осы жағдайлардаң мониторингісін одан әрі ұқыпты жасауға талап етеді. 1992 жылы осы жөнінен мониторинг тоқтатылған болатын.