ТАБИҒИ ЖӘНЕ АНТРОПОГЕНДІК ӨЗГЕРІСТЕР ЖАҒДАЙЫНДА ҚАЗАҚСТАН АУМАҒЫНДАҒЫ ІЛЕ ӨЗЕНІНІҢ АҒЫНДЫСЫН ПАЙДАЛАНУЫН БАҒАЛАУ

Авторлар

  • К.Т. Нарбаева «География және су қауіпсіздігі институты» АҚ
  • Д.М. Бурлибаева «География және су қауіпсіздігі институты» АҚ
  • Р.Е. Ахметова әл -Фараби атындағы қазақ ұлттық университеті
  • Н.Е. Жеңісова әл -Фараби атындағы қазақ ұлттық университеті
  • Г.К. Исмаилова Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университеті

DOI:

https://doi.org/10.54668/2789-6323-2024-114-3-20-30

Кілт сөздер:

Іле өзенінің өзен ағындысы, антропогендік әсер, су қоймаларының балансы, суару алаңы, суаруды сумен қамтамасыз ету

Аңдатпа

Жердің шөлейттенуінің негізгі себебі Қазақстанның оңтүстігінде қарқынды антропогендік жүктеменің өсуі мен суармалы жерлердің үдемелі дамуының үйлесуі нәтижесінде пайда болады. Нәтижесінде құрғақ және семиаридті аумақтардың егістік жерлері мен жайылымдық жерлерінің биоөнімділігі төмендегені көрінеді. Бір жағынан, топырақ құнарлылығының төмендеуіне ескірген ауылшаруашылық әдістерін қолдану, соның ішінде су ресурстарын тиімсіз басқару (экстенсивті тәсіл) әсер етеді. Басқа жағынан, құрғақшылық пен топырақтың деградациясына әкелетін климаттың өзгеруі, температураның жоғарылауы, экстремалды ауа райы жағдайларының жиілігінің төмендеуі және артуы сияқты табиғи өзгерістер. Қазақстанда шөл және шөлейт жерлерге негізінен оңтүстік өңірлері жатады. Сондықтан бұл мақалада Іле өзенінің гидрологиялық режимінің өзгеруіне және оның жалпы Балқаш-Алакөл бассейнінің экожүйесіне әсерін талдау жасалды.

References

Информация с сайта: https://carececo.org/main/news/obzor-problema-opustynivaniya-na-globalnom-i-regionalnom-urovnyakh/

Достай Ж.Д. Управление гидроэкосистемой бассейна озера Балкаш. – Алматы, 2009. – 236 с.

Бурлибаев М.Ж., Бурлибаева Д.М., Огарь Н.П. и др. Экологические проблемы дельты реки Иле и пути их решения. Издательство «Каганат» - Алматы, 2022 – 511 с.

Схема комплексного использования и охраны водных ресурсов бассейна р. Иле, Книга 1, часть 1., 2008 г

Отчет Балкаш-Алакольской бассейновой инспекции по регулированию использования и охране водных ресурсов за 2016 год

Khan S., Masoodi T.H., Islam M.A., Arjumand T., Raja A., Parrey A.A. Ecosystem Degradation to Restoration: A Challenge. Climate Crisis: Adaptive Approaches and Sustainability. Springer Cham, 2024. DOI: 10.1007/978-3-031-44397-8_2

Методические рекомендации по определению расчетных гидрологических характеристик при наличии данных гидрометрических наблюдений. Федеральная служба России по гидрометеорологии и мониторингу окружающей среды. Санкт-Петербург. 2005. 123 с.

Методические рекомендации по определению расчетных гидрологических характеристик при отсутсвии данных гидрометрических наблюдений. Федеральная служба России по гидрометеорологии и мониторингу окружающей среды. Санкт-Петербург. 2009. 193 с.

В.А.Бахтияров. Водное хозяйство и водохозяйственный расчеты. Гидрометеорологическое издательство, Ленинград 1961. – 432 с.

Г.С. Арсеньев, А.Г.Иваненко. Водное хозяйство и водохозяйственные расчеты. С-П.: Гидрометеоиздат, 1993. – 273 с.

Е.В. Кузнецов, Е.В. Дегтярева, К.В. Ященко. Водохозяйственные системы и водопользование. Учебное пособие, Краснодар КубГАУ 2018. – 77 с.

Downloads

Жарияланды

2024-10-16

How to Cite

Нарбаева, К. ., Бурлибаева , Д. ., Ахметова, Р., Жеңісова, Н., & Исмаилова, Г. . (2024). ТАБИҒИ ЖӘНЕ АНТРОПОГЕНДІК ӨЗГЕРІСТЕР ЖАҒДАЙЫНДА ҚАЗАҚСТАН АУМАҒЫНДАҒЫ ІЛЕ ӨЗЕНІНІҢ АҒЫНДЫСЫН ПАЙДАЛАНУЫН БАҒАЛАУ. Гидрометеорология және экология, (3), 20–30. https://doi.org/10.54668/2789-6323-2024-114-3-20-30

Журналдың саны

№ 3 (2024)

Бөлім

ГИДРОЛОГИЯ

License

Copyright (c) 2024 Гидрометеорология және экология

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.