ШЕКАРА АРАЛЫҚ ШУ ӨЗЕНІНІҢ СУЖИНАУ АЛАБЫНЫҢ ГИДРОЛОГИЯЛЫҚ ПІШІНІ
DOI:
https://doi.org/10.54668/2789-6323-2022-105-2-32-46Кілт сөздер:
гидрологиялық режим, табиғи және антропогендік дәлелдер, өзгергіштік, орташа жылдық су аағынының өтімі, өзен алабыі, сызықтық тренд.Аңдатпа
Шекара аралық Шу өзенінің сужинау алабының гидрологиялық көрсеткіштерінің кеңістік-уақыт масштабында өзгеруін талдау Кочарка, Орто-Токай, Милянфан, Ташөткел, Фурманов гидроторабының және Ұланбел гидрологиялық бекеттерінің 1931…2020 жылдарды қамтитын ұзақ мерзімдік ақпараттық-талдау мәліметтерінің негізінде жүргізілді және табиғи мен техногенндік дәлелдемелердің әсерінен жыл сайын олардың тұрақты түрде ауытқуының байқалатындығын көрсетеді. Шекара аралық Шу өзенінің сужинау алабының гидрологиялық режимінің кеңістік-уақыт масштабында өзгеруі орташа жылдық су ағынының өтімінің оң немес теріс трендті, табиғи ділелдемелердің жалпы сипатамасыарқылы анықталады және өзен жүйесіндегі техногендік қызметтердің қарқынына байланысты өзгеріп отырады. Алынған нәтижелер көрсеткендей, шекара аралық Шу өзенінің сужинау алабында табиғи және техногендік дәлелдемелердің әсері тау етегіндегі жазықтық аймақтарға қарағанда шөлейтаймақтарда азырақ байқалады.
References
Kirejcheva L.V., Kozykeeva A.T., Dauletbaj S.D. Kompleksnoe obustrojstvo reki Shu (Mono-grafija). – Saarbrucken: Lambert Academic Publishing, 2016. – 149 p.
Mustafaev Zh.S., Kozykeeva A.T., Kamaliev A.M. Klimaticheskij profil' vodosbornogo bassejna reki Shu // Gidrometeorologija i jekologija, 2019. – №2. – pp. 38-49.
Resursy poverhnostnyh vod SSSR. Osnovnye gidrologicheskie harakteristiki (za 1951-1963 gg). Bassejny ozera Issyk-Kul' i rek Chu, Talas, Tarim. – L.: Gidrometeoizdat, 1969. – T.14 – Srednjaja Azija. – v. 2. – 80 p.
Resursy poverhnostnyh vod SSSR. Osnovnye gidrologicheskie harakteristiki (za 1963-1970 gg). Bassejny ozera Issyk-Kul' i rek Chu, Talas, Tarim. – L.: Gidrometeoizdat, 1977. – p. 86-91.
Resursy poverhnostnyh vod SSSR. Osnovnye gidrologicheskie harakteristiki (za 1971-1975 gg). Bassejny ozera Issyk-Kul' i rek Chu, Talas, Tarim. – L.: Gidrometeoizdat, 1979. –T.14 – Srednjaja Azija. – v. 2. – p. 90-93.
Gosudarstvennyj vodnyj kadastr. Mnogoletnie dannye o rezhime i resursah poverhnostnyh vod sushi. – L.: Gidrometeoizdat, 1987. – T.V-Kazahskaja SSR. – v. 3. – p. 72-73.
Gosudarstvennyj vodnyj kadastr. Osnovnye gidrologicheskie harakteristiki (za 1985-1990 g i ves' period nabljudenij). – Almaty: Kazgidromet, 1997. – T.V – Kazahskaja SSR. – v. 3. – p. 73-75.
Gosudarstvennyj vodnyj kadastr. Mnogoletnie dannye o rezhime i resursah poverhnostnyh vod sushi. Bassejny rek Syrdar'i, Shu i Talas // V. 3. – Almaty, 2005. – 98 p.
Gosudarstvennyj vodnyj kadastr. Ezhegodnye dannye o rezhime i resursah poverhnostnyh vod sushi. Bassejny rek Shu i Talas // V. 8. – Almaty, 2015. – 82 p.
Mustafayev Zh.S., Ryskulbekova L.M. Spatial-time change in the climatic parameters of the drainage of the river basin Ili //Reports of the Academy of Sciences of the Republic of Kazakhstan, 2022. – V. 1. – Nо 341. – p. 102-109.
Shiklomanov I.A.Vlijanie hozjajstvennoj dejatel'nosti na vodnye resursy i gidrologicheskij rezhim. – Obninsk, 1976. – 110 p.
