ҮЛКЕН КАВКАЗ ӨЗЕНДЕРІНДЕ ЖҮЗГІН ШЫҒАРЫНДЫЛАРДЫҢ ЕҢ ҮЛКЕН ШЫҒЫНЫНЫҢ ӨЗГЕРГІШТІГІН ЕСЕПТЕУ ƏДІСТЕМЕСІ (ƏЗІРБАЙЖАН РЕСПУБЛИКАСЫ ШЕГІНДЕ)
Аңдатпа
Мақала өзендердің жүзгін шығарылымдарының ең үлкен шығынының өзгергіштігін есептеу əдістемесіне арналған. Өзгергіштік ( ) CVR пен атмосфералық жауын-шашынның тəуліктік максималды мөлшері арасында тығыз байланыс бар екені анықталды. Үлкен Кавказ аумағының физика-географиялық едəуір қарама-қайшылығы (биіктік белдеулік, беткейлердің экспозициясы т.б.) CVR мен атмосфералық жауын-шашынның тəуліктік максималды мөлшері арасында
анықталған байланысты 5 теңдеу түрінде ұсынуға мүмкіндік берді. Олардың талдауы есептеп шығарылған C VR мəнінің нақты мəліметтермен қанағаттанарлық тəуелділіктің бар екендігін көрсетеді. Есеп қателігі ± 20 % аспайды. Сондықтан, ұсынылған тəуелділіктің есептік теңдеулері аумақтағы зерттелмеген өзендерінің
C VR есептеу үшін қолдануға болады деп есептейміз
References
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ
Ахундов С.А. Изменчивость годового стока взвешенных наносов горных рек Азербайджанской ССР. – Изв. АН Азерб. ССР. Сер наук о Земле, Баку, 1973. – №3. – С. 67-51.
Горецкая З.А. Закономерности распределения параметров изменчивости годового стока взвешенных наносов рек по территории Украины. // Труды Укр.НИГМИ. – 1980. – № 175. – С. 65-70.
Груза Г.В. Климатическая изменчивость и прогноз изменений климата. – Природа, 1992. – № 8. – 236 с.
Косов Б.Ф., Любимов Б.П. Опыт районирования территории СССР по размываемости покровных горных пород. / Сб. Эрозия почв и русловые процессы. – М.: Изд-во МГУ, 1974. – Вып. 21. – С. 26-27.
Лисицина К.Н., Ткачева Л.Г. Изменчивость годового стока наносов рек. / Сток наносов его изучение и географическое распределение. – Л.: Гидрометеоиздат, 1977. – С. 164-171.
Лопатин Г.В. Наносы рек СССР. – М.: Географгиз, 1952. – 366 с.
Мамедов Дж.Г. Изменчивость годового стока взвешенных наносов рек юго-западного склона Малого Кавказа. / Материалы XIII научной конференции молодых ученых ИГ АН Азерб. ССР. – Баку: 1985. – С. 36-37.
Мамедов Дж. Г., Абдуллаев В.Р. Влияние основных факторов на изменчивость годового стока взвешенных наносов рек Малого Кавказа и Талыша (в пределах Азербайджанской Республики) // Тр. Геогр. об-ва Азерб., Баку. – 2004. – № IХ. – С. 410-416.
Махмудов Р.Н. Гидрометеорология, климатические изменения, природные катастрофы и жизнь. – Баку: Нурлан, 2006. – 76 с.
Хмаладзе Г.Н. Выносы наносов реками Черноморского побережья
Кавказа. – Л.: Гидрометеоиздат, 1978. – 167 с.
