ЖЕР БЕТІН ҚАШЫҚТЫҚТАН ЗОНДЫЛАУ ҚҰРАЛДАРЫМЕН ТОПЫРАҚ ЫЛҒАЛДЫЛЫҒЫНЫҢ ЖАҺАНДЫҚ МОНИТОРИНГІ ДЕРЕКТЕРІНІҢ КӨЗДЕРІ
DOI:
https://doi.org/10.54668/2789-6323-2021-100-1-36-41Кілт сөздер:
топырақ ылғалдылығы, жер серігі, SMAP, SMOS, GRACE, GRACE-FOАңдатпа
Жер бетін қашықтықтан зондылау құралдарымен топырақ ылғалдылығының жаһандық мониторингінің заманауи құралдарына шолу жасалды. 5 см тереңдікте және өсімдіктердің тамыр қабатында топырақтың көлемді ылғалдылығын бағалау үшін орбитальды радиометрлер мен C, X және L диапазондарындағы радарларды қолданудың сипаттамалық ерекшеліктері қарастырылады. Жер асты сулары қабатының қалыңдығын бағалау үшін спутниктік гравиметрияның мүмкіндіктеріне шолу жасалды. Жер бетін қашықтықтан микротолқынды сканерлеу құралдарынан және орбиталық гравиметриялық кешендерден топырақтағы су құрамының бағалау деректерін жедел алу үшін бірқатар дереккөздер ұсынылды. Ғылыми жұмыстарды талдау негізінде орман алқаптарындағы өрт қауіптілігі деңгейін мониторингтеудің күрделілігі көрсетілді және микротолқынды диапазондағы орбиталық құралдарды
пайдалану кезінде ауыл шаруашылығы өңірлеріндегі топырақ ылғалдылығын бағалаудың дамыту келешегі көрсетілді, сондай-ақ спутниктік гравиметрия құралдарымен бір метрге дейінгі тереңдікте топырақтағы ылғал құрамын есептеудің адекваттығы сипатталды.
References
Музалевский К.В., Ружичка З., Савин И.В., Захватов М.Г., Гончаров В.В., Сариев А.Х., Каравайский А.Ю. Первое применение отечественного спутника «Метеор-М» № 2 для дистанционного зондирования влажности и температуры тундровой почвы // Современные проблемы дистанционного зондирования Земли из космоса. – 2017. – Т. 14, № 7. – С. 100-118.
Киселёв А.В., Муратова Н.Р., Горный В.И., Тронин А.А. Связь запасов продуктивной влаги в почве с полем силы тяжести Земли (по данным съемок спутниками GRACE) // Современные проблемы дистанционного зондирования Земли из космоса. – 2015. – Т. 12, № 6. – С. 7-16.
Швецов Е.Г., Ружичка З., Миронов В.Л. Исследование применимости данных спутника SMOS для оценки уровня пожарной опасности на территории Красноярского края // Вестник СибГАУ. – 2013. – № 2(48). – С. 110-115.
Cooley S.S., Landerer F. W. GRACE L-3 Product User Handbook // NASA Jet Propulsion Laboratory, California Institute of Technology. – 2019. – [Электронный ресурс] URL: https:// podaac-tools.jpl.nasa.gov/drive/files/allData/ gracefo/docs/GRACE-FO_L3_Handbook_ JPL-D-103133_20190327.pdf (дата обращения: 15.11.2019).
Kidd R., Haas E. Soil Moisture ECV Product User Guide (PUG). Revision 3. D3.3.1. Version 4.5 // Earth Observation Data Centre for Water Resources Monitoring (EODC) GmbH. – 2019. – [Электронный ресурс] URL: https://www.esasoilmoisture-cci.org/sites/default/files/documents/ public/Deliverables%20-%20CCI%20SM%202/ CCI2_Soil_Moisture_D3.3.1_Product_Users_ Guide_v4.5.pdf (дата обращения: 15.11.2019).
Kerr Y.H., Al-Yaari A., Rodriguez-Fernandez N., Parrens M., Molero B., Leroux D., Bircher S., Mahmoodi A., Mialon A., Richaume P., Delwart S., Al-Bitar A., Pellarin T., Bindlish R., Jackson T.J., Rüdiger C., Waldteufel P., Mecklenburg S., Wigneron J.-P. Overview of SMOS performance in terms of global soil moisture monitoring after six years in operation // Remote Sensing of Environment. – 2016. – № 180. – P. 40-63.
Champagne C., Rowlandson T., Berg A., Burns T., L’Heureux J., Tetlock E., Adams J.R., McNairn H., Toth B., Itenfisu D. Satellite surface soil moisture from SMOS and Aquarius: Assessment for applications in agricultural landscapes // International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation. – 2016. – № 45. – P. 143-154.
Entekhabi D., Yueh S., O’Neill P.E., Kellogg K.H., Allen A., Bindlish R., Brown M., Chan S., Colliander A., Crow W.T., Das N., Dunbar R.S., Edelstein W.N., Entin J.K., Goodman S.D., Jackson T.J., Jai B., Johnson J., Kim E., Kim S., Kimball J., Koster R.D., Leon A., McDonald K.C., Moghaddam M., Mohammed P., Moran S., Njoku E.G., Piepmeier J.R., Reichle R., Rogez F., Shi J.C.,Spencer M.W., Thurman S.W., Tsang L., Van Zyl J., Weiss B., West R. SMAP Handbook. Soil Moisture Active Passive. Mapping Soil Moisture and Freeze/ Thaw from Space [Электронный ресурс] / // National Aeronautics and Space Administration. – 2014. – URL: https://smap.jpl.nasa.gov/system/ internal_resources/details/original/178_SMAP_ Handbook_FINAL_1_JULY_2014_Web.pdf (дата обращения: 15.11.2019).
Das N.N., Entekhabi D., Dunbar R.S., Chaubell M.J., Colliander A., Yueh S., Jagdhuber T., Chen F., Crow W., O’Neill P.E., Walker J.P., Berg A., Bosch D.D., Caldwell T., Cosh M.H., Collins C.H., Lopez-Baeza E., Thibeault M. The SMAP and Copernicus Sentinel 1A/B microwave active-passive high resolution surface soil moisture product // Remote Sensing of Environment. – 2019. – №. 233. – 111380.
