КЛИМАТТЫҢ ӨЗГЕРУІНІҢ ЭКОЖҮЙЕЛЕРГЕ ӘСЕРІН БАҒАЛАУ ҮШІН АУА ТЕМПЕРАТУРАСЫН ГАРМОНИКАЛЫҚ ТАЛДАУ
Кілт сөздер:
климаттың өзгеруі, ауа температурасы, гармоникалық талдау, Фурье түрлендіруі, циклдік тербеліс, синусоидальді тербеліс, метеоэлементтің өзгеру индексі, экологиялық жүйелерАңдатпа
Қазақстанның үш метеорологиялық стансасы бойынша орташа жылдық ауа температурасының көпжылдық қатарына гармоникалық талдау жүргізілген, олардың 2039 жылға дейінгі болжамдық циклдік тербелістері моделденген, сонымен қатар олардың өзгеруінің экологиялық жүйелерге әсері бағаланған. Орташа жылдық ауа температурасының 22...23 жылдық циклдік тербелісі анықталған. Соңғы 83 жылда температуралық режимнің өзгеруінің экологиялық жүйелерге әсері «өте күшті әсер» болып бағаланады. Орташа жылық ауа температурасының циклдік тербелісі 2016 жылдан бастап өсі фазасына кіреді және 2028...2029 жылдары максимумға жетеді, ал одан әрі 2039 жылға дейін қайта төмендеуі мүмкін. Бұл кезең аралығындағы температура режимінің өзгеруі экологиялық жүйелерге әлсіз әсер етеді деп есептеледі.
References
Байшоланов С.С. Моделирование режима температуры и осадков в Щучинско-Боровской курортной зоне на основе их циклических колебаний // Гидрометеорология и экология. – 2014. – № 4 (75). – С. 21-36.
Гармоническое колебание. [Электрон. ресурс]. – 2012. – URL: http://fizmat.by/kursy/kolebanija_volny/ garmonicheskoe (дата обра-щения: 12.05.2014).
Климатология / Дроздов О.А., Васильев В.А., Кобышева Н.В., Ра-евский А.Н., Смекалова Л.К., Школьный Е.П. – Л.: Гидрометеоиз-дат, 1989. – 568 с.
Кривенко В.Г. Прогноз изменения климата Евразии с позиций кон-цепции его циклической динамики // Всемирная конференция по изменению климата. Тезисы докладов. – М.: 2003. – 514 с.
Кривенко В.Г. Сохранение водоемов России, как источника прес-ной воды с позиций концепции изменчивости климата [Электрон. ресурс]– URL:http://biodat.ru/doc/lib/krivenko2.htm (дата обраще-ния: 15.01.2018).
Кузнецов А.Д., Логинов В.Ф. Космические воздействия на атмо-сферу. – Л.: Изд. ЛПИ, 1984. – 160 с.
Методы гармонического анализа сезонности. [Электрон. ресурс]. – 2013. – URL: http://mobile.studme.org/150609139282/ekonomika/metody _garmonicheskogo_analiza_sezonnosti (дата обращения: 12.05.2014).
Полевой А.Н. Сельскохозяйственная метеорология. – СПб.: Гидрометеоиздат, 1992. – 424 с.
Синусоидальный ток. [Электрон. ресурс]. – 2011. – URL: http://electrophysic.ru/elektricheskiy-tok/sinusoidalnyiy-tok.-opredelenie-arametryi.html (дата обращения: 12.05.2014).
Чередниченко А.В., Чередниченко А.В., Чередниченко В.С. Вре-менные ряды температуры и осадков. Статистический анализ. – Алматы: 2013. – 365 с.
Экономико-математические методы и прикладные модели / Под ред. В.В. Федосеева. – М.: Издательство Юрайт, 2013. – 328 с.
