«МАНАС» ӘУЕАЙЛАҒЫ АУМАҒЫНДА ЖЫЛДЫҢ СУЫҚ МАУСЫМЫНДА БИІКТІКТЕГІ БАРИКАЛЫҚ ӨРІСТІҢ АЛАҢЫНЫҢ СИНОПТИКАЛЫҚ ПРОЦЕСС ТҮРЛЕРІНІҢ ЖӘНЕ ПОЗИЦИЯЛАРЫНЫҢ ҚАЙТАЛАУЫШЫЛЫҒЫ
DOI:
https://doi.org/10.54668/2789-6323-2022-107-4-24-35%20Кілт сөздер:
Қырғызстан, Манас аэродромы, синоптикалық процестердің түрлері, барикалық өрісітің биіктіктегі орныАңдатпа
«Манас» халықаралық аэродромының аумағы үшін 5 жылдық кезеңдегі суық мезгілде синоптикалық процестер түрлерінің салыстырмалы қайталанушылығы мен биіктіктегі барикалық өрістің позициялары талданып, осы сипаттамалар арасындағы байланыс қарастырылды. Талдаудың Бішкек авиациялық метеорологиялық орталығының синоптикалық процестерді негіздеу журналы және жиілігі 12 сағат барикалық топография карталары негізінде жүргізілуі, үлгіні кеңейтуге, бастапқы деректерді нақтылауға және жақсартуға, зерттеу нәтижелерінің сапасын арттыруға мүмкіндік берді. Барлығы 911 күн және, сәйкесінше, 1822 синоптикалық процестер мен биіктіктегі барикалық өрісітің позициялары талданды. Жылдың суық мезгілінде, қазаннан наурызға дейін жиі кездесетін түрлер анықталды. Олар негізінен мұндағы ауа-райы мен климаттық жағдайларды анықтайды.
References
Atlas Kirgizskoi SSR. Tom 1. Prirodnye usloviya i resursy. – M.: GUGK SSSR, 1987. – 157 s.
Bugaev V. A., Dzhordzhio V. A., Kozik E. M. i dr. Sinopticheskie protsessy Srednei Azii. – Tashkent: Izd-vo AN Uzb. SSR, 1957. – 477 s.
Bugaev V. A., Pchelko I. G., Samoilov A. I., Tomashevich L.V. Rukovodstvo po kratkosrochnym prognozam pogody. Srednyaya Aziya. – L.: Gidrometeoizdat, 1986. – Ch. 2, vyp. 3. – 320 s.
Budyko M. I. Klimat v proshlom i budushchem. – L.: Gidrometeoizdat, 1980. – 351 s.
Kurbatkin V. P., Skiba E. S., Ushintseva V. F. Kharakteristika sinopticheskikh protsessov Kirgizii //Trudy SANIGMI. – Vyp. 75(156). – 1980. – 61-73 s.
Orozbaeva T. A. Klimaticheskaya kharakteristika aeroporta «Manas» // Pod red. Orozbaevoi T. A. – Bishkek: Kyrgyzaeronavigatsiya, 2004. – 177 s.
Orozbaeva T. A. Analiz metoda Petrenko dlya rascheta tumanov s radiatsionnoi sostavlyayushchei v aeroportu «Manas» i otmechennye zakonomernosti. – Bishkek: Kyrgyzaeronavigatsiya, 2011. – 7 s.
Pavlova I. A. Opasnye meteorologicheskie yavleniya na territorii Kyrgyzstana / I. A. Pavlova, A. O. Podrezov. Kn. 2: Rezhim tsirkulyatsii atmosfery i zagryaznenie gorodov Chuiskoi doliny. – Bishkek: KRSU, 2003. – 139 s.
Pavlova I. A. Povtoryaemost' tipov sinopticheskikh protsessov v Chuiskoi doline. – Bishkek: KRSU, 2001. – 102 s.
Podrezov O. A. Izmenenie sovremennogo klimata Severnogo i Severo-Zapadnogo Kyrgyzstana (temperatura i osadki 1930–2010 gg.) / O. A. Podrezov, A. O. Podrezov. – Bishkek: KRSU, 2017. – 330 s.
Podrezov, O. A. Metody statisticheskoi obrabotki i analiza gidrometeorologicheskikh nablyudenii / O. A. Podrezov. – Bishkek: KRSU, 2009. – Ch. 1. – 262 s.
Ryskal' M. O., Podrezov O. A. Osadki na territorii Kyrgyzstana po dannym sputnikovykh nablyudenii. – Bishkek: KRSU, 2021. – 216 s.
Skiba E. S. O sinopticheskikh protsessakh nad Chuiskoi dolinoi //Izv. Kirg. geogr. ob-va. – Frunze: Ilim, 1973. – Vyp. 10. – 75-80 s.
