АҚМОЛА ОБЛЫСЫНЫҢ СУ ҚОЙМАЛАРЫНЫҢ ӨЗІНДІК ТАЗАЛАУ ҚАБЫЛЕТІНІҢ МЕЗГІЛДІК ДИНАМИКАСЫ
Кілт сөздер:
көлдер, өзіндік тазалану, оттегінің биологиялық көрсектіші, оттегінің ерігіштегі, бактериопланктон, динамика, аллохтонді, фотосинтез, деструкция, автохтонді, су қоймасы, қарқындылықАңдатпа
Соңғы жылдарда, Ақмола облысы маңындағы көптеген көлдер эвтрофикацияның жедел түріне ұшырауда. Осыған байланысты, жұмыстың маңызды мақсаты болып: Ақмола облысының кейбір көлдерінде Султангелды, Вячесловский су қоймасы, Қопа, Зеренді, Бурабай, Улкен Шабақты, Кіші Шабақты, Шучье, Карасьеде оттегінің көрсеткіштері өлшенді, ерітілген оттегі мөлшері, 5 оттегінің биологиялық жумсалуы, осының негізінде көлдің өзіндік тазалану қабілеттілігі жыл айлары бойынша бағаланды. Көлдер орта жылдық көрсеткіштер бойынша өзіндік тазалану қабылеттілігіне қарай шартты түрде 3 топқа бөлінді: төмен, орта, және жоғары. Сондай-ақ әр көл үшін және топтар үшін айлар бойынша өзіндік тазалану қабілеттілігінің өзгеру динамикасы байқалды. Анықталғандай, өзіндік тазалану процессі қарқынды түрде мезгілдің суық негізінде, желтоқсан - ақпан айларында жүреді. Алдынғы уақыттарда көлдеррдің өзіндік тазалауына қатысты талдаулар жүргізілмеген.
References
Остроумов С. А. Сохранение качества вод и совершенствование системы принципов анализа экологической опасности антропогенных воздействий на водные экосистемы // Водное хозяйство России: проблемы, технологии, управление. – 2004. – Т. 6. – № 6. – С. 617-632.
Остроумов С. А. Самоочищение воды в пресноводных и морских экосистемах // Ecological Studies, Hazards, Solutions. – 2006. – Т. 11. – С. 121-130.
Остроумов С. А., Федоров В. Д. Основные компоненты самоочищения экосистем и возможность его нарушения в результате химического загрязнения // Вестник Московского университета. Сер. 16: Биология. - 1999. – № 1. – С. 24–32.
Розумная Л. А. Антропогенная эвтрофикация пресноводных озер средней полосы России// Достижения науки и техники АПК. – 2011.– № 2. – С. 78-80.
Чередниченко В.С., Чередниченко А.В. Ожидаемые изменения климата в северном Казахстане // Гидрометеорология и экология. –2019.– № 1 (92). – С. 7-19.
Akbayeva, L., Muratov, R., Zhamangara, A., Beisenova, R., Zhantokov, B. Seasonal Dynamics of Phytoplankton and Bacterial Plankton Characteristics in EsilRiver // Biosciences Biotechnology Research Asia. – 2014. – Vol. 11. – № 3. - P. 1087-1093. https://doi.org/10.13005/bbra/1493
Mamytova N.S., Akbaeva L.H., Zhumabekova A.Zh., Tulegenov E.A., Aubakirova B.N. The study of self-treatment capacity of water bodies by annual аverage in dicesign Akmola region // Вестн. Карагандинского университета. Сер. Биология. Медицина. География – 2018.– № 4(92). – C.39-45.
