ЛАНДШАФТТЫҚ АЛУАНТҮРЛІЛІКТІҢ ГИДРОЛОГИЯДАҒЫ МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ (ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ МЫСАЛЫНДА)
DOI:
https://doi.org/10.54668/2789-6323-2025-116-1-139-147Кілт сөздер:
ландшафттық алуантүрлілік, су объектілері, су режимі, ағын мөлшері, сулылық, ағынның өзгергіштігі, ландшафттық-гидрологиялық жүйе, бірегейлік, салыстырмалы байлық, күрделілік индекстеріАңдатпа
Мақалада ландшафттық алуантүрлілік зерттеудің өзектілігі, түсіндірілуі, қолданылуы және әдістері қарастырылады. Геоақпараттық жүйелерді пайдалана отырып орындалған Шығыс Қазақстан облысы аумағының ландшафттық алуантүрлілігін бағалаудың негізгі нәтижелері келтірілген. Сонымен қатар ландшафттық алуантүрліліктің су нысандарымен байланысы көрсетіліген. Бірқатар индекстерді қолдана отырып зерттеу аймағының ландшафттық алуантүрлілігін бағалау жүргізілді: бірегейлік,салыстырмалы байлық, ландшафт мозайкасы, ландшафт күрделілігі, ландшафттық бөлшектену және ландшафт күрделілігінің энтропиялық өлшемі (Шенон индексі). Сонымен қоса ландшафттық алуантүрліліктің гидрологиямен байланысы және де анықталған көрсеткіштердің сандық мәліметтері арқылы географиялық және гидрологиялық әлеуеті төмен нысандарды анықтауға және де алдын алуға әсер етеді. Ландшафттық алуантүрлілік көрсеткіштері негізінде бірқатар ұсыныстар берілген. Бұл ұсыныстар географиялық және гидрологиялық нысандарды жақсартып, оңтайландыруға арналған.
References
Tkachev, B.P. (2002). Functional foundations of spatial organization of geosystems: On the example of the drainless territories of the South of Western Siberia: dissertation ... Doctor of Geographical Sciences: 25.00.23.-Ishim, 308 p.
Sokolov A.S. (2014). Landscape diversity:theoretical foundations, approaches and methods of study //Geopolitics and ecogeodynamics of regions, Vol. 10, No. 1, pp. 208-213.
Tkachev B.P., Bulatov V.I. (2002). Small rivers: current state and environmental problems = Small rivers: state of the act and ecological problems: Analyte review/ SPSTL SB RAS. - Novosibirsk, 114 p.
Chernyh D.V. (2011). uantitative assessment of the complexity and diversity of the landscape cover of the Russian Altai // Proceedings of the Altai State University, No. 3-2, pp. 60-65.
Ozgeldinova O.Zh. (2020). «Theoretical foundations and research methods of landscape diversity », «SCIENCE AND EDUCATION», Nur-Sultan, pp.54.
Ly K., Metternicht G., Marshall L. (2019). Transboundary river catchment areas of developing countries: Potential and limitations of watershed models for the simulation of sediment and nutrient loads. A review, Journal of Hydrology: Regional Studies, Vol. 24, 100605.
Grodzinskij M.D. (2015). «Landscape diversity meters and indicators». Journal of Education, Health and Sport, No. 5, pp. 283–291.
Bratkov V.V., Idrisova R.A., Alsabekova A.A. (2009). The landscape diversity of the Chechen Republic // Bulletin of the North Caucasus State Technical University, Vol. 18, No. 1, pp. 34-39.
Kirilyuk O.K. (2012). Development of a network of protected areas in the region, taking into account modern environmental management problems // Problems of adaptation to climate change in Daurian river basins: environmental and water management aspects. Collection of scientific papers of the State Natural Biosphere Reserve "Daursky". Issue. 5.: Express publishing house, pp. 74-87.
Mayer A.L. (2019). Family forest owners and landscape-scale interactions: A review, Landscape and Urban Planning, Vol. 188, pp. 4–18.
National Atlas of the Republic of Kazakhstan (2010)/ edit. A. R. Medeu and others-Almaty, 115 p.
Downloads
Жарияланды
How to Cite
Журналдың саны
Бөлім
License
Copyright (c) 2025 Гидрометеорология және экология
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
