КАСПИЙ ТЕҢІЗІНІҢ ӘЗЕРБАЙЖАН СЕКТОРЫНДАҒЫ КЛИМАТТЫҚ СИПАТТАМАЛАРДЫҢ ӨЗГЕРУІ: НЕФТЯНЫЕ КАМНИ АУДАНЫ
DOI:
https://doi.org/10.54668/2789-6323-2025-119-4-150-158Кілт сөздер:
Каспий теңізі, Нефтяные Камни акваториясы, климаттың өзгергіштігі, ауа температурасы, судың температурасы, атмосфералық жауын-шашынАңдатпа
Соңғы жылдары Жер бетіндегі климаттың өзгеруі үдерісінің күшеюі және оның түрлі өңірлердегі салдарларын бақылау айтарлықтай артты. Қауіпті табиғи құбылыстардың жиі қайталануы жаһандық климаттық өзгергіштіктің қазіргі ерекшеліктерін жан-жақты зерделеудің маңыздылығын арттырып отыр. Осыған байланысты климаттың өзгергіштігінің гидрометеорологиялық параметрлерге, атап айтқанда мұнай-газға бай Каспий теңізінің Әзербайжан секторындағы көрсеткіштерге әсерін зерттеу өзекті мәселеге айналуда. Мақалада көпжылдық бақылау деректері (1961...2023 жж.) негізінде Нефтяные Камни акваториясында климаттың өзгеруінің гидрометеорологиялық параметрлерге, соның ішінде ауа мен су температурасына, сондай-ақ атмосфералық жауын-шашынға әсері бағаланады.
References
Wildfires and Climate Change. NASA. [Электронный ресурс]. URL: https://science.nasa.gov/wildfires-and-climate-change (дата обращения: 10.02.2025).
Сафаров С.Г., Махмудов Р.Н. Современные климатические изменения в Азербайджане. Баку, 2011. – 312 с.
Гидрометеорология и гидрохимия морей. Т. 6. Каспийское море. Проблема 1. Гидрометеорологические условия. Санкт-Петербург, 1992. – 360 с.
Периодические колебания уровня Каспийского моря связаны с тем, что он является закрытым водным бассейном. Электронный ресурс]. URL: https://azertag.az/ru/xeber/nachalnik_sluzhby_periodicheskie_kolebaniya_urovnya_kaspiiskogo_morya_svyazany s_tem_chto_on_yavlyaetsya_zakrytym_vodnym_basseinom-3087450 (дата обращения: 10.02.2025).
Иманов Ф.А. Статистические методы в гидрометеорологии. Баку, 2011. – 272 с.
Ахмедов Я.Э., Асадов С.Б. Оценка влияния изменчивости климата на гидрометеорологические параметры Каспийского моря // Журнал нефтяной промышленности Азербайджана. – 2012. – № 6. – С. 36–39.
Махмудов Р.Н. Региональные изменения климата и опасные гидрометеорологические явления в Азербайджане. Баку: Издательство Национальной Авиационной Академии, 2022, 210 с.
Махмудов Р.Н. Гидрометеорология, изменение климата, стихийные бедствия и жизнь. Баку, 2006, 78 с.
Халилов С.Х., Сафаров С.Г. Месячные и годовые нормы температуры воздуха и атмосферных осадков в Азербайджанской Республике (1691–1990 гг.). Баку, 2001. – 229 с.
Абдуллаев И.М., Асадов С.Б., Исмаилов В.Х. Изучение гидрометеорологических параметров на акватории Апшеронского полуострова // Материалы Республиканской научно-практической конференции «Глобальные экономические условия и экономическое географическое положение Азербайджана», посвященной 94-й годовщине со дня рождения общенационального лидера Г.Алиева, Баку. – 2017. - С. 282-285
Асадов С.Б., Гасанов Ф.Г., Сафаров Г.Г. Изучение гидрометеорологического режима на месторождении Гюнешли // Азербайджанский Нефтяной Журнал. – 2016. -№ 6. - с. 54-59
Абдуллаев И.М., Асадов С.Б., Исмаилов В.Х. Пространственно-временные колебания температуры воды в Среднем и Южном Каспии // Водные проблемы. Наука и технологии. – 2016. - с. 45-51
Каспийское море: Гидрология и гидрохимия. -М.: Наука, 1986. – 261 с.
Mammadov R.M. Hydrometeorological atlas of the Caspian Sea. –Baku. –2014.
Salamov A., Asadov S., Salamov O. (2022). Perspectives on wave power plant use in city energy supply. Kartepe summit 24-27 March 2022, Resilent cities and transformation of the city Resilent cities Kartepe summit 2022 November, Kocaeli. ISBN No: 978-605-72931-2-1 p. 25-36
Downloads
Жарияланды
How to Cite
Журналдың саны
Бөлім
License
Copyright (c) 2025 Сабир Асадов, Гасан Мусаев
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
