ТОПЫРАҚТАН АТМОСФЕРАЛЫҚ АУАҒА КӨШУ КЕЗІНДЕ АЛИФАТТЫ КӨМІРСУТЕКТЕР КОНЦЕНТРАЦИЯСЫНЫҢ ШЕКТІ МӘНДЕРІН АНЫҚТАУ
DOI:
https://doi.org/10.54668/2789-6323-2025-118-3-66-77Кілт сөздер:
зымыран-ғарыш қызметі, шекті алифатты көмірсутектер, мұнай көмірсутектері, топырақтың табиғи түрі, қарашірік, ылғал сыйымдылығы, көші-қон, микроклимат, шектікке дейінгі концентрация, ең аз концентрация (шектеуші концентрация)Аңдатпа
Мақалада зиянды заттардың топырақтан атмосфералық ауаға көшу қабілетін көрсететін зияндылықтың заттардың ауа-миграциялық көрсеткіші бойынша шектікке дейінгі концентрацияны (ШДК) анықтау процесі қарастырылады. ШДК орнату адам денсаулығы мен экожүйеге қауіп-қатерді бағалаудағы маңызды қадам болып табылады, өйткені ол ластаушы заттардың қауіпсіз әсер ету деңгейін анықтауға көмектеседі. Жұмыста заманауи зерттеу әдістері талданады, сонымен қатар температура, ылғалдылық және топырақ құрамы сияқты заттардың көші-қонына әсер ететін факторлар ескеріледі. ШДК-ның практикалық қолданылуы ауаның ластануын азайту және халықтың денсаулығын қорғау стратегияларын әзірлеу аясында қарастырылады. Алынған эксперименттік мәліметтер негізінде атмосфералық ауа үшін шекті рұқсат етілген концентрацияға (ШРК) жақын шама таңдалды. Осыған байланысты топырақтағы 400 мг/кг-ға тең алифатты көмірсутектердің концентрациясы зерттелді. Бұл зерттеу мұндай концентрациялардың қоршаған ортаға және адам денсаулығына ықтимал әсерін бағалауға, сондай-ақ топырақ пен ауаның ластануымен байланысты ықтимал қауіптерді анықтауға мүмкіндік береді.
References
Просвирякова И.А., Шевчук Л.М. Гигиеническая оценка влияния загрязнения атмосферного воздуха мелкодисперсными твердыми частицами на здоровье населения // Медицина труда и экология человека. – 2018. - 3(15). – С. 28-32.
Послание Президента Федеральному Собранию 21 февраля 2023 г. - URL http://kremlin.ru/events/president/transcripts/70565 (дата обращения 21.02.2023).
Загрязнение атмосферного воздуха // Информационный бюллетень ВОЗ. - URL https://www.who.int/ru/news-room/fact-sheets/detail/ambient-(outdoor)-air-quality-andhealth (дата обращения 21.02.2023).
Как загрязнение воздуха разрушает наше здоровье / Центр СМИ ВОЗ. - URL https://www.who.int/ru/news-room/spotlight/how-air-pollution-is-destroying-our-health (дата обращения = accessed 21.02.2023).
Kuklinska K., Jacek W., Namiesnik J. Air Quality Policy in the U.S. and the EU // A Review. Atmospheric Pollution Research. – 2015. – 6. - Р. 129-137. - doi:10.5094/APR.2015.015.
Нерсесян Е.Н., Бокерия С.А. Экологические инициативы Франции // Этносоциум и межнациональная культура. - 2018. - № 5(119). – С. 137-147.
Шкодинский С.В., Рыкова И.Н., Юрьева А.А. Опыт отдельных зарубежных стран в сфере снижения выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух // Вестник Московского государственного областного университета. - Серия: Экономика. - 2021. - 4:118-132. doi:10.18384/2310-6646-2021-4-118-132.
Лыжин Д.Н. Климатическая политика США: проблемы и перспективы глобального лидерства // Проблемы национальной стратегии. – 2021. - 3(66). - С. 221-245. - doi:10.52311/2079-3359_2021_3_221.
Другов Ю.С., Родин А.А. Экологические анализы при разливах нефти и нефтепродуктов. - СПб., 2000. – 273 стр.
U.S. EPA (2010–2021). Exposure Assessment Tools by Chemical Classes – Hydrocarbons. EPA ExpoBox. (Summary of volatility of aliphatic hydrocarbons).
Геннадиев А.Н., Пиковский Ю.И., Цибарт А.С., Смирнова М.А. Углеводороды в почвах: происхождение, состав, поведение (обзор) // Почвоведение. - 2015. - № 10. - С. 1195-1209.
Rashad A.M. et al. Monitoring organic pollutants from aliphatic hydrocarbons in soil samples within the shoreline in Gulf of Suez // Egypt. J. Petroleum. - 2024. - Vol. 33, No. 1. - Article 3.
MassDEP. Method for the Determination of Air-Phase Petroleum Hydrocarbons (APH). Massachusetts Dep. of Environ. Protection, Rev. 1. - 2009. - 54 p.
Hellén H. et al. C2-C10 hydrocarbon emissions from a boreal wetland and forest floor // Biogeosciences. - 2006. - Vol. 3, No. 2. - P. 167-174.
Lyman S.N., Mansfield M.L. Organic compound emissions from a landfarm used for oil and gas solid waste disposal // J. Air Waste Manage. Assoc. - 2018. - Vol. 68, No. 7. - P. 637-642.
Ausma S. et al. Volatile hydrocarbon emissions from a diesel fuel-contaminated soil bioremediation facility // J. Air & Waste Manage. Assoc. - 2002. - Vol. 52, No. 7. - P. 861-870.
Safarov A.M. et al. RU Patent 2519079C1: Method for express-detection of soil and groundwater pollution by oil and petroleum products. – 2014.
Рубин В.М., Илькова И.И., Кремко Л.М., Присмотров Ю.А., Самсонова А.С., Володько И.К., Лукашев О.В. Гигиеническое обоснование нормативов ПДК нефтепродуктов в почвах Республики Беларусь // Гигиена и санитария. – 2013. – С. 99-101.
Закон Республики Казахстан от 11 марта 2002 года № 302-II «Об охране атмосферного воздуха».
Методические рекомендации по гигиеническому обоснованию ПДК химических веществ в почве. Изд. 2-е.: утв. заместителем Главного государственного санитарного врача СССР В.Е. Ковшило (№2609-82 от 5 августа 1982 г.).
Downloads
Жарияланды
How to Cite
Журналдың саны
Бөлім
License
Copyright (c) 2025 Эльмира Ермолдина, Ерлан Бекешев, Бибигуль Миркаримова, Бахытжан Бариева, Елена Степанова, Аскар Муканов, Жансая Рымжанова
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
