ҚАЗАҚСТАННЫҢ СОЛТҮСТІК БАТЫС АЙМАҒЫНДАҒЫ КЛИМАТТЫҚ ПАРАМЕТРЛЕРДІҢ ДИНАМИКАСЫ
DOI:
https://doi.org/10.54668/2789-6323-2024-112-1-54-64Кілт сөздер:
Қазақстанның солтүстік-батысы, температура динамикасы, климат, жауын-шашын, жауын-шашын динамикасы, климаттың өзгеруіАңдатпа
Қазақстан Республикасының солтүстік-батысының Климаттық әлеуеті және оның климаттың өзгеруіне байланысты 2050 жылға дейінгі динамикасы бағаланды. Талдау үшін Ақтөбе және Батыс Қазақстан облыстарының төрт метеорологиялық станциясының деректері пайдаланылды. Аймақ жаздың жоғары және қыстың өте төмен температурасымен сипатталады. Жауын-шашын мөлшері жылына 180...295 мм, тұрақты егіншілік
үшін жеткіліксіз, сонымен бірге суару кезінде дақылдардың кең ауқымын сәтті өсіруге
болады. Аймақ аумағы негізінен жайылымдар үшін пайдаланылады. 2050 жылға дейінгі онжылдықтар бойынша біз модельдеген температура мен жауын-шашынның күтілетін өзгерістері температураның әр онжылдықта шамамен 0,4 °C-қа және жауын-шашынның 2...4 мм/10 жыл сайын өсуі күтілетінін көрсетеді, бұл булану шығындарын өтемейді.
References
Чередниченко А.В. Динамика климата Казахстана. Начало эпохи похолодания. - Алматы: ИП Волкова Е. В., 2015. – 237 с.
Груза Г.В., Ранькова Э.Я. Обнаружение изменений климата: состояние, изменчивость и экстремальность климата // Метеорология и гидрология. - 2004.- № 4. – С.50-68.
Груза Г.В., Ранькова Э.Я. Структура и изменчивость наблюдаемого климата. Температура воздуха Северного полушария. - Л., Гидрометеоиздат, 1980. – 72 с.
Petit, J.R. Climate and atmospheric history of the past years from the Vostok ice core, Antarctica / J.R. Petit et al. // Nature. – 1999. – V. 399. – P. 429–436.
Национальный атлас республики Казахстан//Институт географии АО «Национальный научно-технический холдинг «Парасат» МОН РК-2010. - Т.I, II, III. - Алматы.
Справочник по климату Казахстана. // Многолетние данные. Вып.1-14. - Алматы: Казгидромет, 2005
Климат Казахстана / под ред. Утешева А.С. -Л.: Гидрометеоиздат, 1959. – 366 с.
University of Nebraska - Lincoln 2017 [Электронный ресурс]: Precipitation change in the United States // core.ac.uk URL https://core.ac.uk/download/pdf/188128981.pdf (дата обращения 17.10.2023).
Climate change 2020 [Электронный ресурс]: // ipcc URL https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/chapter/chapter-1/#Charlton-Perez--2013 (дата обращения: 20.11.2023).
Большаков В.А. Теория М. Миланковича: некоторые проблемы и возможные решения // Науки о Земле и смежные экологические науки. - 1999. - №63. - С. 33-42.
