СУ ҚАУІПСІЗДІГІ: ФОРСАЙТ-ЗЕРТТЕУЛЕР ПРИЗМАСЫ АРҚЫЛЫ НЕГІЗГІ АСПЕКТІЛЕР МЕН ПЕРСПЕКТИВАЛАР
DOI:
https://doi.org/10.54668/2789-6323-2024-114-3-114-128Кілт сөздер:
су қауіпсіздігі, форсайт-зерттеулер, су ресурстарын басқару, тұрақты даму, тұжырымдамаАңдатпа
Қазіргі әлемде су қауіпсіздігі мәселелері барған сайын өзекті бола түсуде және қоғамның тұрақты дамуын қамтамасыз етуде шешуші мәнге ие болуда. Әлемдік қоғамдастық алдында су көздерінің ластану қаупі, климаттың өзгеруі, экожүйелердің тұрақсыздығы және су ресурстарын тиімсіз басқару сияқты күрделі міндеттер тұр. Бұл мәселелерді шешу тек шұғыл шараларды ғана емес, сонымен бірге болашақта су қауіпсіздігінің сақталуын қамтамасыз етуге қабілетті ұзақ мерзімді стратегияларды қажет етеді. Ғылыми-зерттеу жұмысы форсайт-зерттеу әдістерін пайдалана отырып, су қауіпсіздігі саласындағы заманауи мәселелерге және оларды шешудің ықтимал стратегиялық шешімдеріне талдамалық шолуды ұсынады. Мақалада қазіргі әлемдегі су ресурстарының алдында тұрған өзекті қауіптер мен сын-қатерлерге назар аударылып, осы саладағы форсайт-зерттеулер әдістерін қолданудың артықшылықтары мен тиімділігі талқыланады. Жүргізілген ғылыми зерттеулер аясында су шаруашылығы саласындағы ағымдағы жағдайды талдау және ықтимал өзгерістерді болжау арқылы болашақта су қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін стратегиялық жоспарлаудың негізгі бағыттары көрсетілген.
References
Braga B. Water Is a Prerequisite for All Development // The Quest for Water. – 2018. – Volume V, No. 1. – https://www.un.org/ru/chronicle/article/21713
Van Beek E., Arriens W.L. Water security: Putting the concept into practice // TEC Background Papers, No 20. – Global Water Partnership, 2014. –https://aquadoc.typepad.com/files/gwp_tec20_web.pdf
Chiluwe Q.W., Claassen M. Systems perspectives on water security: An applied review and conceptual framework // Environmental Policy and Governance. – 2020. – Volume 30, Issue 6. – https://doi.org/10.1002/eet.1889
Медеу А.Р., Мальковский И.М., Толеубаева Л.С. Водная безопасность – глобальная проблема XXI века // Вопросы географии и геоэкологии. – Алматы, 2016. – № 1. – С. 3-13.
Grey D. and Sadoff C.W. Sink or Swim? Water Security for Growth and Development // Water Policy. – 2007. – Volume 9, Issue 6 – pp. 545-571. – https://doi.org/10.2166/wp.2007.021
Water Security and the Global Agenda [А UN-Water Analytical Brief] – 2013. –http://i.unu.edu/media/unu.edu/publication/34287/UNWater_watersecurity_analyticalbrief.pdf
Abbas F., Al-Naemi S., Farooque A.A., Phillips M. A Review on the Water Dimensions, Security and Governance for Two Distinct Regions // Water. – 2023. – Volume 15, Issue 1 (208). – https://doi.org/10.3390/w15010208
Gerlak A.K., House-Peters L., Varadya R.G., Albrecht T., Zúñiga-Terán A., Routson de Grenade R., Cook C. Scott C. Water security: A review of place-based research // Environmental Science and Policy. – 2018. – Volume 82. – P. 79-89. – https://doi.org/10.1016/j.envsci.2018.01.009
Quandt A., O’Shea B., Oke S., Ololade O.O. Policy interventions to address water security impacted by climate change: Adaptation strategies of three case studies across different geographic regions // Frontiers in Water. – 2022. – https://doi.org/10.3389/frwa.2022.935422
Бойкова М.В., Крупникова Д.Б. Глобализация ресурсов природной среды: инновационная стратегия управления // Форсайт. – 2010. – Т. 4, № 2. – С. 4-17.
Медеу А.Р., Мальковский И.М., Толеубаева Л.С. Водные ресурсы Казахстана: оценка, прогноз, управление (концепция) – Алматы, 2012. – Т. I. – 94 с.
Доклад о целях в области устойчивого развития. – ООН. – 2023. – 77 с.
Форсайт как инструмент стратегического долгосрочного планирования для развивающихся стран. – UNDP Global Centre for Public Service Excellence. – 2014. – 24 с.
Воронов Ю.П. Форсайт как инструмент / под. ред. В.И. Суслова. – Новосибирск: ИЭОПП СО РАН, 2010. – 212 с.
Пенькова И.В., Боднар А.И. Теоретические основы форсайта в парадигме стратегического управления и инновационного развития // Вестник ВГУ. Серия: Экономика и управление. – 2017. – С. 50-58.
Заглядывая за горизонт. Концепции и опыт формулирования национальных стратегий. – UNDP Global Centre for Public Service Excellence. – 2014. – 115 с.
Popper R. How are foresight methods selected? // Foresight, 2008. – Volume 10, No 6. – P. 62-89. – https://doi.org 10.1108/14636680810918586
Водные ресурсы Казахстана: оценка, прогноз, управление. Ресурсы речного стока Казахстана. Возобновляемые ресурсы поверхностных вод Западного, Северного, Центрального и Восточного Казахстана / под науч. ред. Р.И. Гальперина. – Алматы, 2012. – Т. VII. – Кн. 1. – 684 с.
Достай Ж.Д., Алимкулов С.К., Сапарова А.А. Водные ресурсы Казахстана: оценка, прогноз, управление. Ресурсы речного стока. Возобновляемые ресурсы поверхностных вод юга и юго-востока Казахстана. – Алматы, 2012. – Т. VII, Кн. 2. – 360 с.
Climate Change 2022: Mitigation of Climate Change. – Working Group III Contribution to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. – 2022 – IPCC, 2022. – 2029 p.
Восьмое Национальное Сообщение и Пятый Двухгодичный Доклад Республики Казахстан Рамочной конвенции ООН об изменении климата. – Астана, 2022. – 491 с.
Downloads
Жарияланды
How to Cite
Журналдың саны
Бөлім
License
Copyright (c) 2024 Гидрометеорология және экология
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
